Canlı aşılar ya laboratuvar koşullarında ya da hayvanlarda üretilerek gücü azaltılmış mikroplardan hazırlanır. Canlı aşılar, verilen kişide hafif hastalığa neden olabilir.
Aşılama konusunda karar, aşıların yan etkileri ile hastalığın yaptığı zarar arasındaki dengeye göre verilir. Sözgelimi kızamık hastalığı, her 15 hastadan birinde ciddi sonuçlar doğurmakta, oysa iyi bir korunma sağlayan kızamık aşısı, hastaların yüzde onunda yalnız döküntü ve hafif hastalık yapmaktadır.Buna karşılık kabakulak, genellikle ciddi sonuçları olmadığı için, aşısı, elde edilebilir olmasına karşın kullanılmamaktadır. Aşılama konusunda kuşkusuz coğrafi konum da önemlidir. Sözgelimi Batı Avrupa ve Avustralya gibi yerlerde, sarıhumma ve kolera az görüldüğü için, bu hastalıklara karşı aşılama yapılmaktadır.
Aşıyla önlenebilen hastalıklar
Aşıyla önlenebilen başlıca hastalıklar şunlardır:
Difteri, boğmaca, tetanos: Ölü bakterilerden elde edilen bu aşılar karıştırılarak bir seferde yapılmakta ve “karma aşı” olarak bilinmektedir. Birinci doz iki aylık bebeklere yapılır. 4-6 hafta Sonra, antikor yanıtını artırma amacıyla ikinci doz uygulanır. Üçüncü doz ise İkinciden 4-6 hafta sonra verilir. Böylece, çocuk, bir yaşına girmeden üç doz tamamlanmış olur. Çocuk okula başlarken ve okulu bitirdiğinde karma aşının yinelenmesi de çok iyi olur. Ama bu, her ülkede yapılmaz.
Çocuk felci: Çocuk felci aşısı ağızdan verilir. İyi korunma sağlar. Çocuk felci virüsü canlı olduğu için karın ağrısı, ateş ve ishal gibi hafif belirtilere yol açabilir, ama bunlar önemli değildir. Çocuk felci aşısı karma aşıyla aynı zamanlarda, bir parça kesme şeker üstüne damlatılarak uygulanır. Çocuk ilkokula başladığında bir doz daha verilir. Birçok Batı ülkesinde hâlâ çocuk felci salgınları görülmektedir. Salgınlar sırasında yeniden aşılama yapmak yerinde olur.
Kızamıkçık: Gebeliğin ilk üç ayında annenin kızamıkçık olması genellikle bebeğin anormal doğmasıyla sonuçlanmaktadır. Bu yüzden, hastalığa yakalanmamış, doğurganlık çağındaki tüm genç kızlara, yaşam boyu bağışıklık sağlayan bu aşının yapılması yerinde olur.
Verem: Verem aşısı çocuk doğar doğmaz yapılabilir. Bu aşı BCG (Bacillus Calmette Guerin) olarak bilinmektedir. Aşıdan iki ay sonra deri testleri (tüberkülin testi), negatif sonuç verirse, aşı yinelenir. Daha sonraki dönemde de aşı yalnızca deri testi “negatif” olanlara uygulanır.
Frengi (sifilis), sıtma, hatta nezleye karşı da aşıların geliştirilmesi için çalışmalar yapılmaktadır. Yakın gelecekte bu hastalıklardan korunmak da olanaklı hale gelecektir.