1580-1750 yılları arasında yaşanan Barok Dönemi, Rönesans döneminin toplumsal ve ekonomik bunalımına karşı, soyluların kültürel ve sanatsal alanda egemenliğini ilan ettiği bir dönem olarak biliniyor.
Barok kelimesi Portekizce’de ‘Barroco’ yani düzgün olmayan inci anlamına geliyor. Her çağda olduğu gibi Barok Döneminde de birçok sanatla uğraşılmış. Diğer dönemlerden farklı olarak bu dönemin sanatçısı; kendisine özgün buluşu, yeni, garip ve cesur olanı konu ediniyor.
Bu dönemin en önemli eserleri olan Diego Velazquez’in ‘Nedimeler’ adlı eserinde hem mimari de hem de kıyafetlerde de barok esintilerini görmek mümkün.
Diego Velazquez- Nedimeler, 1656
Sanat alanındaki bu cesur özellikler dönemin giyim modasını da etki altına almış. Her yenilikle birlikte ortaya son derece ilginç modeller çıkmış. Dönemin başlarında hala süren İspanyol etkisinden kurtarmak için büyük çabalar sarf edilmiş. İspanyol etkisinden çıkan ilk bölge Cenova olmuş. Barok döneminin en gözde kumaşı parlak siyah kadife, Cenova’nın bütün bölgelerine aşılanmış. Böylece her bölgede Barok modası başlamış.
Barok stilinin en güzel örnekleri her zaman Versay Sarayı’ndan doğmuş. Moda efsaneleri çoğu kez burada ortaya çıkmıştır. Bu moda efsaneleri 1672’de Paris’te kurulmuş olan ‘Mercure Galant’ isimli gazeteden öğrenilir. Moda ile ilgili yazı yazan ilk gazete olan Mercure Galant, Versay sarayındaki gösterişli yaşama ayrıca bir özen gösterdiği için bu dönemde Paris önemli bir moda merkezi olarak görülmüş.
Barok döneminde ilk kez ‘Piavola de Franza’ adında yapma model yani cansız manken kullanılmış. Bu yapma model, modada reklam dönemini başlatan dönüm noktası olmuş.
Piavola de Franza
BAROK DÖNEMİNDE STİL
En çok kullanılan kıyafet kuşkusuz kabarık elbiseler. Kadın kıyafetlerinde özel bir etek çemberi kadının çizgilerini belirlemiş. Kadın kostümünde yün, kadife, atlas, ipek, muar, zarif pamuklu kumaşlar kullanılmış. Etekler iki parçadan oluşup üst üste giyilmiş. Alt etek yapımında daha çok açık renk kumaşlar kullanılırken üst etekler daha koyu renk kumaşlardan yapılmış. Etek kenarları drapeler ile süslenip; saraylardaki görkemli perde tasarımlarından esinlenerek giysilere drape, pile ve farbalardaki (fırfır) işlemeli taşlar uygulanmış.
Mücevherler ince işlemeli ve çok süslü kullanılmış. Ruff yakalar bu dönemde de fazlasıyla görülmüş. Büyük inci kolyeler, özel biçimli saatleri yalnızda soylu kadınlar kullanmış. Yelpazeler değerli taşlarla bezeli takılarla süslenmiş. Bunun yanında bol pudralı peruklar, bastonlar, şemsiyeler de dönemin aksesuarlarından olmuş.
Mücevheratlar
Ruff Yakalar
Peruka ve Şemsiye
(Şemsiyeler erkekler tarafından baston olarak da kullanılıyordu.)
Saraylı kadınlar bir süre sonra kabarık destekli etekleri bırakıp bunun yerine üç eteği birden giymişler. İlk etek ağır beyaz bir kumaştan yapılır ve diğer tarafı düz arka tarafı ise yuvarlak ve derin pileli olarak kadın giysisinin yeni silüetini belirler. Onun üzerine daha hafif bir kumaştan ‘Falbalas’ denilen volanlı bir elbise giyilir. Sonrasın da ise eteklere ayrıntılar eklenir. Önde önlüğe benzer bir parça giyilirken arka taraf kat kat olmak zorundadır. Bu giysiyi ise genellikle değişik türde gösterişli saçlar ve kurdeleler, şeritler tamamlar. Bu giysinin olmazsa olmazı ‘Pieces de Estomac’ adı verilen korsajdır.
Pieces de Estomac
Erkekler ise 16.yüzyılda ortaya çıkan balon şeklinde külot pantolonları sıkça kullanmışlar. 16.yüzyıla göre bu dönemde külot pantolonların boyları dizlere gelmiş; işlemeli kenarlar, şeritler ve kurdeleler ile son bulmuş. Pantolonların üzerine ‘Rihingrave’ adı verilen eteğe benzer bir tür pantolon daha giymişler. Başlarında görkemli perukalar kullanırken ayakkabıları da satenden yapılmış rozet ve kurdeleler ile süslenmiş. O dönemde erkeklerin küçük ince topuk ayakkabı giymesi de oldukça ilginçtir.
Rihingrave
Anthony van Dyck – Lord John ve Lord Bernard Stuart, 1638 dolayları
Dönem sonlarına doğru ise tüm Avrupa’da hızlıca yayılan ‘pantoloni’yi kullanmışlar. Gömlekler kısalmış ve kravat kullanılmaya başlanılmış. Karışık olan bu giyim kendisini yeni yalın bir çizgiye çevirir ve böylelikle 18. yüzyıl başlar.
Görkemli peruklar yerlerini bir o kadar görkemli şapkalara bırakır.
Sanata bu kadar değer veren bu dönemde giyimin yanı sıra mimarlık, süsleme ve mobilya sektörü de en üstün düzeye ulaşır. Bu dönem sayesinde Güzel Sanatlar Bakanlığı kurulur; el dokuması halılar, porselen eşyalar bu dönem sanatının en ince örneklerini oluşturur. Yani danatın en güzel ve en yenilikçi tohumları bu dönemde atılmıştır diyebiliriz.
Barok Mimarisi Çizim Örnekleri
Günümüzde de hala Barok dönemi etkisini sürüdürüyor. Birçok markanın koleksiyonlarında Barok döneminden izleri hala görebilir durumdayız. 2012 Sonbahar/Kış koleksiyonunun nerdeyse tamamını Barok döneminden esinlenmiş olan Dolce Gabbana yeni koleksiyonlarında da ara ara Barok esintilerini gösteriyor.
Bu haftalık bu kadar. Eğer dönem incelemelerini sevdiyseniz ve daha sık görmek istiyorsanız benimle yorumlar bölümünde fikirlerinizi paylaşın.
Sevgiyle kalın..
Asude DAVRAN