Bebeklerin yazın en sık yaşadığı sorun pişik… Pişik oluşmaması için ve pişiği geçirmek için neler yapılmalı?
Bebeklerde pişik oldukça sık gördüğümüz bir cilt sorunudur. Bezin sık değiştirilmemesine bağlı idrar ve dışkı temasının uzun süreli olması, ıslak mendil kullanımına ya da aşırı krem sürmeye bağlı o bölgenin nemli kalması pişiğe neden olur. Bezin sık değiştirilmesi, temizliğin suyla yapılıp ardından kurulanması, arada poponun açık bırakılarak havalandırılması ve çinko içeren bariyer kremlerin ince tabaka halinde sürülmesi pişik oluşumunu önleyecektir. Özellikle anüs çevresinde olan hiç geçmeyen yoğun kızarıklıklar da besin alerjisi akla gelmelidir.
Yazın çocukları ve bebekleri güneşin faydalı ışınlarından yararlandırmak istiyoruz. Peki ya zararlı ışınlar, nasıl korumalıyız?
Çocukluk döneminde güneşten korunma çok önemlidir. Güneşin zararlı ışınlarına çocukluk döneminde maruz kalmak ileri yaşlarda ciddi cilt hastalıklarına neden olabilir. İlk 6 ay bebekleri mümkünse güneş ışınlarından korumak gölgede tutmak gerekir. Daha büyük çocuklarda kulakları ve enseyi de örten şapka ve EPF’li gözlük kullanımını öneriyoruz. Güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde saat 12 -15 arası çocuklarımızı gölgede tutmalıyız.6 aylıktan büyük çocukların her gün saat 10-11 arasında yaklaşık 30 dakika baş ve kollarının açık bir şekilde güneşlenmesi d vitamini sentezi için yeterlidir. Güneş koruyucu kremi seçerken minimum 30 spf içermesi çocuklar için uygun içeriğe sahip kremlerin tercih edilmesi önemlidir
Bu süreçte ek gıdaya geçen bebekler için nasıl bir yol izlenmeli. Annelere neler tavsiye edersiniz?
Yaz döneminde ek gıdaya başlamak gerekirse bu dönemde bebeğe verilecek gıdaların mevsim sebze ve meyvesi olması, sebze ve meyvelerin çok güzel yıkanması, 3 gün kuralının akılda tutulması yani bir gıdaya başlandığında en az 3 gün sadece o gıdanın denenmesi, yavaş yavaş porsiyonun artırılması, ek gıdanın hiçbir zaman anne sütünün önüne geçmemesi önemlidir. Anne sütünün yüzde 80’ i su olduğu için sadece anne sütü alan bebek yazın sık emiyorsa ekstra suya ihtiyacı yoktur.6.aydan sonra ek gıdaya başlanılan bebeklerin günde 30-100 ml kadar kaynamış ılımış suya ihtiyacı olabilir. Bebeğe hazırlanan ek gıdalar sıcak havada dışarıda fazla bekletilirse bakterilerle teması olabileceği unutulmamalıdır.
Bir de diş çıkarma süreci var elbette. Kimi zaman sancılı geçen bu süreci nasıl kolay hale getirebilir anneler?
Bebeklerde diş çıkarma sırası her bebekten bebeğe farklılık gösterir. Diş çıkarma kemik yaşı gelişimiyle bağlantılı olduğu için biraz genetik olarak anne ve babanın diş çıkarma sürecine benzer. Bu dönem bazı bebeklerde huzursuzluk, beslenmeyi reddetme, ağızdan bolca salya akma, ellerini hep ağzına götürme isteği ve bazen38.3 ‘ü geçmeyen ateş yapabilir. Bebeklerimizi rahatlatmak için diş kaşıyıcı halkalar vermek, ebeveynin temiz parmağı ile bebeğinin diş etlerine masaj yapması faydalı olur. Diş kaşıyıcı jellerin kullanımının faydası bilimsel çalışmalarda gösterilmemiştir. Yine annelerin sık tercih ettiği kehribar kolyelerinin faydası olmadığı gibi koptuğunda aspirasyon ve boğulma riski olması nedeniyle kullanılması sakıncalıdır. Diş çıkarma döneminde bebeğiniz çok huzursuz ise doktorunuzun önerdiği dozda parasetamol vermek faydalı olacaktır.
Yazın bez bırakma sürecinin en doğru olduğu zaman diye söylenir. Tuvalet eğitime başlamanın en doğru yaşı ve zamanı nedir?
Çocuklarda tuvalet eğitimine başlama zamanı çocuktan çocuğa değişmekle birlikte genelde 18-36.aylar arasında olmaktadır. Bu sürece başlamak için annenin de çocuk kadar kendini hazır hissetmesi önemlidir. Tuvalet eğitimine başlamaya karar verdiğinizde aile dinamiğinizde ciddi bir değişiklik olmamalıdır ev değiştirme, bakıcı değiştirme, kardeşinin doğması gibi. Çocuğun tuvalet eğitimine başlaması için bir takım öz becerilerinin gelişmiş olması, dil gelişiminin yeterli olması, komutları güzel algılıyabiliyor olması önemlidir. Eğer sabah uyandığında bezi hala çok doluysa, pantolonunu indirip kaldıramıyorsa muhtemelen henüz hazır değildir. Eğitime başlamadan önce lazımlık, adaptör gibi aparatları birlikte seçmeniz, tuvalet eğitimini anlatan görsel çocuk kitaplarına birlikte göz atmanız çocuğunuzun motivasyonunu artıracaktır. Bu dönemde sık sık hadi demek, aşırı baskı yapmak doğru değildir. Genelde çocuklar sevdiği bir oyunu oynarken hadi tuvalete gidelim deyip sonra oyuna tekrar dönmek işe yarar.
Bu süreçte çocukları deniz ya da havuza sokabilir miyiz?
İçinde bulunduğumuz bu yaz günlerinde koronavirüsün denizden ve havuzdan bulaştığı gösterilmemiştir. Havuzun yeterli klor miktarı içermesi önemlidir. Fakat burada sorun deniz ya da havuzda sizinle yaklaşık 2 metreden yakında yüzenlerden yine solunum yoluyla bulaş riski olduğu unutulmamalıdır. Şezlong ya da soyunma kabinlerdeki yüzeylere temas edip gözümüze burnumuza dokunmanın da bulaş yapabileceği akılda tutulmalıdır. Ortak havlular değil herkesin kendi havlusunu kullanması gerekir.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Doktoru Uzm. Dr. Aylin Şimşek