Şüphesiz her kadının korkulu rüyası olan meme kanserinde erken teşhis hayat kurtarıyor. Meme Kanseri Farkındalık Ayı olan Ekim ayında, erken teşhisin önemini bir kez daha hatırlayalım…
Meme Kanseri Nedir?
Meme dokusunu oluşturan hücre gruplarından birinin değişime uğraması ve kontrolsüz olarak çoğalması nedeniyle oluşan tümör sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır.
Kanserli doku, önce yakın çevresine sonra, memeye yakın lenf bezlerine yayılıyor. Zamanında tanı konulup tedavi edilmeyen hastalarda kanser diğer organlara yayılarak tedavisi olanaksız evreye geçiyor.
Meme Kanserinden Korunmanın Yolları:
- Sigara ve alkol gibi kanser yapıcı maddelerden uzak durmak
- Sağlıklı beslenmek
- Düzenli spor yapmak
- İdeal kiloyu korumak
- Bebek sahibi olan anneler için ilk 6 ay emzirmek
- Çok geç yaşta anne olmamak
Meme Kanseri Risk Faktörleri:
- Kadın olmak
- 50-70 yaş arasında ve menopoz sonrası dönemde olmak
- Ailesinde meme kanserine yakalanmış akrabaları olmak
- Daha önce meme kanserine yakalanmış olmak
- Adet başlama yaşının erken, menopoz yaşının geç olması
- Hiç doğum yapmamış olmak
- İlk doğumunu 30 yaşından sonra yapmak
- Doğum yapmış fakat bebeğini emzirmemiş olmak
- Uzun süreli hormon tedavisi almak
- Modern şehir yaşamı ortamında yaşamak
- Sigara kullanmak
- Şişmanlık
- Hareketsizlik
Meme Kanserinin Belirtileri;
- Memede elle hissedilen bir sertlik veya kitle
- Meme başında şekil veya yön değişikliği
- İki meme arasında son dönemde ortaya çıkan asimetri
- Memede olağan dışı şişlik veya boyut artışı
- Meme başında veya meme cildinde içe doğru çekinti
- Koltuk altında sertlik durumu
- Meme başından akıntı; özellikle pembe, kırmızı renkte
- Memede kızarıklık, yara, egzama, kabuklanma, çatlama
- Meme cildinde portakal kabuğuna benzer görünüm
- Adet dönemlerinde memede rastlanabilenden farklı karakterde ağrı
Meme Kanseri Tanı ve Tedavisi:
Meme kanseri farkındalık yaratılması gereken hastalıkların başında gelir. Bunun sebebi hastalığın erken evrede belirti göstermemesidir. 20 yaşından sonra her kadının, ayda bir kez memesini el ile muayene etmesi gerekir. Meme dokusunda, meme başında farklılık olması ya da memede ağrısız şişlik fark edilmesi durumunda hızla hekime başvurulmalıdır. 40 yaşından sonra ise tüm kadınların en az 2 yılda bir kez mamografi çektirmesi, erken tanı açısından büyük önem taşır. Kişinin meme kanseri şüphesi ile hekime başvurması durumda hekim, öncelikle hastanın öyküsünü dinler ve fizik muayenesini yapar. Hekim gerekli gördüğünde mamografi, ultrason, PET, MR çekilmesini ya da biyopsi yapılmasını talep edebilir. Meme kanseri tedavisi, meme kanserinin evresine ve hastanın mevcut sağlık durumuna göre yapılır. Tedavide öncelik meme dokusunun korunması olsa da gerekli durumlarda mastektomi işlemi ile meme dokusu tamamen alınabilir. Cerrahi girişimin ardından radyoterapi ve kemoterapi uygulanması gerekebilir. Meme kanserinde erken tanı için düzenli aralıklarla mamografi çektirmeyi ihmal etmeyin.
Meme Kanseri Tedavi Süreci Ve Sonrası:
Meme kanseri tedavi sürecinde ve sonrasında yapmanız gerekenler ise;
- Beslenme:İdeal kiloda kalmak ve dengeli beslenmek meme kanserinden korunmak için dikkat edilecekler listesinin başında yer almaktadır. Araştırmalar beslenmenin kanser tedavisi üzerinde yüzde 30 etkisi olduğunu göstermiştir. Amerikan kanser araştırmaları derneği ideal kilonun kanserde en önemli nokta olduğunu söylemiştir. Meme kanseri tanısı almış ve tedavi olmuş hastaların kilo alması nüks riskini arttırmaktadır.
- Yağ Alımı: Menopoz sonrası fazla yağ tüketen bireyleri daha az yağ kullanmaya başlaması meme kanseri riskini azaltmaktadır. Omega3 açısından zengin beslenme kanser riskini azaltır.
- Egzersiz:meme kanserinde tedavi sürecinde ve sonrasında egzersiz yapılmasının temel amacı en kısa sürede normal hayata dönmeyi sağlamaktır.
Meme Kanserinde Erken Teşhis Yapmak İçin;
Meme kanserinde erken teşhis hayat kurtarıyor. Bu nedenle kendi bedeninizi fark etmek ve kanser riskinizin olmadığından emin olmak için kendi kendinizi kontrol edebilirsiniz. İşte yapmanız gerekenler;
- Kendi Kendini Muayene Etme
Meme kanserlerinin yüzde 70’ini hastalar kendi memelerini incelerken veya muayene ederken buluyor. Bu yüzden 20 yaşından sonra kadınlar; ayda bir kez, adet bitimi sonrası dönemde tercihen ayna karşısında kendi memelerini gözlemlemeli ve elleriyle memelerini ve koltuk altlarını yoklamalılar. Herhangi bir değişiklik fark ettiklerinde ise, en kısa sürede doktora başvurmalılar. Kendi kendinizi muayene ederken yapmanız gerekenler ise;
- Muayeneye önce ayna karşısında başlanır. Eller bele konularak önce memelerin simetrik olup olmadığı kontrol edilir. Memelerde görünür bir kitle araştırılır, meme derisinde herhangi bir çöküntü veya renk değişikliği olup olmadığına bakılır
- Eller yukarı kaldırılarak aynı incelemeler tekrarlanır.
- Daha sonra yatarak muayeneye geçilir. Muayeneye önce sağ memeden başlanır. Daha rahat muayene edebilmek için sağ omuz-sırt altına küçük bir yastık konulur. Sağ el başın arkasına yerleştirilir.
- Muayene sol elin 2-3 parmak ucu ile gerçekleştirilir. Meme başı çevresinden başlayarak ve meme dokusuna hafifçe bastırarak saat yönünde yuvarlak hareketler ile herhangi bir duyarlılık veya kitle olup olmadığı kontrol edilir. Tüm meme muayene edildikten sonra koltukaltına bakılır. Sol meme ve koltukaltı da benzer şekilde değerlendirilir. Tedavi Yöntemleri
- Doktor Muayenesi
Memeleriyle ilgili hiçbir şikayeti olmasa da her kadının 20-40 yaş arası 3 yılda bir, 40 yaşından sonra ise yılda bir kez klinik meme muayenesi için bir genel cerraha muayene olması gerekiyor.
Meme Kanseri Ameliyatı:
Temel olarak 3 ameliyat şekli bulunuyor:
- Mastektomi
Tümörle birlikte memenin tamamının alınmasına deniyor. Aynı seansta veya geç dönemde hastaya; silikon protez veya kendi dokularıyla yeni meme yapılabiliyor.
- Cilt Koruyucu Mastektomi
Meme dokusunun tamamının çıkarılmasının gerektiği ancak meme derisinin korunabileceği durumlarda tercih edilen bir yöntem olan bu ameliyat ile çıkarılan dokunun yerine, derinin içine silikon protez yerleştirilerek kozmetik görünüm sağlanıyor. Özellikle risk azaltıcı meme kanseri ameliyatları (profilaktik mastektomi) için tercih ediliyor.
- Meme Koruyucu Ameliyat
Sadece tümörün, etrafındaki bir miktar normal meme dokusu ile birlikte çıkarıldığı ameliyat yöntemi. Bu ameliyatın iki amacı var: Birincisi, memenin yerinde bırakılarak kozmetik görünümün bozulmaması; ikincisi, hastanın bedensel ve ruhsal açıdan psikolojik olarak en az seviyede etkilenmesini sağlamak. Meme kanseri ameliyatı sonrasında 5-7 hafta süren radyoterapi uygulanabiliyor.
Meme Kanserinin Türkiye’deki Durumu İse;
Sağlık Bakanlığı, Türkiye’de bir yıl içinde yaklaşık 18 bin kadına meme kanseri tanısı konulduğu belirtildi.
Meme kanseri, Türkiye’de ve dünyada kadınlarda en sık görülen ve aynı zamanda en sık ölüme neden olan meme kanseri olarak öne çıkıyor.
Meme kanseri, dünyada ve Türkiye’de en sık izlenen ilk 10 kanser arasında bulunuyor. Meme kanseri görülme sıklığı dünya geneli için 100 binde 46,3 iken Kuzey Avrupa ülkeleri için 92,6, Doğu Asya için 39,2, Amerika Birleşik Devletleri için 38,3 ve Türkiye için 45,6 olarak ifade ediliyor.
Bir yıl içinde Türkiye’de yaklaşık 18 bin kadına meme kanseri teşhisi konuluyor.
Türkiye’de toplum tabanlı kanser taramaları, tüm illerde Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) ve Sağlıklı Hayat Merkezlerinde (SHM) yapılıyor.