Modern kent yaşamı, sağladığı birçok konforun yanı sıra, tütün kullanımını kolaylaştırması, yoğun hava kirliliği ve yanlış beslenme tercihleri nedeniyle akciğer sağlığımızı da olumsuz etkiliyor. Sağlıklı akciğerlere sahip olmanın birkaç bileşeni var. Çevre duyarlılığına sahip olmak ve ekolojik dengeyi bozup hava kirliliğine, iklim değişikliğine yol açan her şeye kendi günlük yaşamımızda yapacağımız değişikliklerle başlayarak karşı koymak ilk adım. Tütün ve tütün ürünlerinin her çeşidinden (elektronik sigaralar da dahil) uzak durmak, programlı ve bilinçli, hayatın içine yedirilmiş spor alışkanlıkları edinmek ve sürdürmek de ikinci adım.
Sağlıklı akciğerlere sahip olmanın en önemli diğer parçası olan, düzenli tüketildiği takdirde akciğerlerimizi güçlendiren besinleri Liv Hospital Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Levent Dalar anlattı.
Akciğer sağlığı için farklı yönlerden olumlu etkileri olan 11 besin öğesini ve faydaları
- Pancar ve Pancar Yaprağı: Yüksek nitrat içeriği ile kan damarlarını genişletir, tansiyonu düşürür ve oksijen alımını kolaylaştırıp arttırır. Diyetine pancar eklenen ya da pancar özü içeren destekler kullanan KOAH ve pulmoner hipertansiyon hastalarında kondisyon ve akciğer fonksiyonlarının arttığı kanıtlanmıştır. Pancar ayrıca hepsi de akciğer sağlığı için büyük öneme sahip olan magnezyum, potasyum, vitamin C ve karotenoid antioksidanlardan yana da zengindir.
- Kırmızı Tatlı Biber: Tüm biber çeşitleri en zengin C vitamini kaynakları arasındadır. Özellikle sigara içenlerin bu en önemli antioksidanı çok tüketmeleri gerekir. Çalışmalar yüksek doz C vitamini alanların daha düşük miktarda alanlara göre daha iyi akciğer fonksiyonlarına sahip olduğunu göstermiştir. Önerilen miktar günde en az 35 mg ekstra C vitamini almak. Her gün bir orta boy (yaklaşık 120 gr) bir tatlı kırmızı biber tüketmek bu miktarın yaklaşık iki katını almanızı sağlar. Özellikle sigara içenlere şiddetle önerilir.
- Elma: Araştırmalar haftada 5 veya daha fazla elma tüketen bireylerin tüketmeyenlere oranla çok daha iyi akciğer fonksiyonlarına sahip olduğunu göstermiştir. Bu miktarda elma tüketimi KOAH’tan ve akciğer kanseri gelişiminden de korunmanıza yardım eder. Bu elmanın içerdiği yüksek miktarda flavonoid antioksidanlar ve C vitamini ile ilişkilendirilmiştir.
- Balkabağı: Özellikle beta karoten, lutein ve zeaksantinden çok zengindir. Bu moleküllerin tümü de çok güçlü antioksidan ve antiinflamatuar etkilere sahiptir. Çalışmalar hem yaşlılarda hem de gençlerde yüksek kan karotenoid düzeyine sahip olanların daha iyi akciğer fonksiyonlarına sahip olduğunu göstermiştir.
- Zerdeçal: Zerdeçal çok güçlü antioksidan ve antiinflamatuar etkileri nedeniyle tüm vücudun sağlığını olumlu etkiler. Bu etkiyi yaratan içerdiği yüksek miktarda kurkumindir. Sigara içen bireyler arasında yapılan bir çalışmada diyetlerinde yüksek miktarda kurkumin olanlar ve hiç tüketmeyenler karşılaştırılmış ve kurkumin tüketenlerin yaklaşık %10 daha iyi akciğer fonksiyonlarına sahip olduğu gösterilmiştir.
- Domates: Domates ve salça diyetle alınan likopenin en zengin kaynaklarındandır. Likopen akciğer sağlığını iyileştiren etkileri iyi bilinen bir karotenoid antioksidandır. Domatesten zengin diyetle beslenen 105 astımlı hastada yapılan bir çalışmada domatesin astımın kontrol altına alınmasını kolaylaştırdığı ve akciğer fonksiyonlarındaki kaybı azalttığı gösterilmiştir.
- Yabanmersini: Antosyaninlerden çok zengin bir besindir. Antosyaninler oksidatif stresin hasar yapıcı etkisinden akciğerleri koruyan moleküllerin başında gelir. Haftada iki porsiyon veya daha çok yabanmersini tüketen ve hiç tüketmeyenleri karşılaştıran 839 yaşlı bireyi kapsayan bir çalışmada yaban mersini tüketenlerin akciğer fonksiyonlarındaki kaybın %36 daha az olduğu gösterilmiştir.
- Yeşil çay: İçerdiği kateşin maddesinin akciğer sertleşmesi ve doku bozulmasını koruyucu etkisi olduğu kanıtlanmıştır.
- Kırmızı lahana: Hem içerdiği yüksek miktarda antosyanin hem de lifli yapısının akciğer fonksiyonlarnı arttırdığı bilinen özellikleridir. Daha çok lifli gıdalar tüketmek daha iyi akciğer fonksiyonlarına sahip olmamızı sağlar.
- Edamame: Japon ve uzak doğu mutfağının ülkemizde de yaygınlaşmasıyla daha çok bilinen bir besin. Olgunlaşmamış soya fasülyesi. İzofalvonlardan zengin olması KOAH dahil birçok hastalıktan koruyucu etkiye sahip olmasına yol açar. KOAH hastası 618 japonun sağlıklı gönüllülerle kıyaslandığı bir çalışmada edamame tüketiminin nefes darlığı hissini azalttığı ve akciğer fonksiyonlarında düzelme sağladığı gösterilmiştir.
- Zeytinyağı: Antioksidan ve antinflamatuar etkileri çok yoğun olan E vitamini ve polifenollerden çok zengindir. Astım hastalığından koruyucu etkisi ve özellikle KOAH hastalığı olan bireylerde atak sıklığını azaltıcı etkisi, çalışmalarda gösterilmiştir.