Bakterilerin etkisi
Kana ve dokulara giren bakterilerin etkisi hemen görülmez. Birkaç saat ile bir yılı aşkın bir süre alan gelişme (kuluçka) dönemini geçirmeleri gerekir.
Bakteriler ya tifo, menenjit, kızıl gibi enfeksiyonlarda olduğu gibi dokuları zedeleyerek ya da güçlü kimyasal zehirler olan toksinler salarak hastalığa neden olurlar. Besin zehirlenmeleri ve tetanos gibi bakteri hastalıklarında etki gösteren toksinlerdir.
Toksinler, besin zehirlenmesinde, bağırsakları tahriş ederek kusma ve ishale yol açarlar; tetanos ve difteride ise sinir sisteminde ciddi hasara neden olurlar.
Bedenin savunma sistemi
Enfeksiyona karşı beden, birçok savunma mekanizmasını harekete geçirir. Bunların birincisi iltihaptır. Etkilenen bölgeye kan akımı artar ve kandaki akyuvarlar saldırıya geçerek, bakterileri enfeksiyon alanı içine hapsetmeye çalışırlar.
Öte yandan, bakterilere karşı saldırıya geçecek antikor yapımı başlar. Ancak antikor sayısının etkili olacak düzeye erişmesi birkaç gün alır.
Bakteri enfeksiyonu yerleştiğinde, kuşkusuz ilaçlarla da bedene yardım etmek gerekir. Doktorlar tarafından önerilen en etkili ilaçlar, antibiyotikler ve sülfonamid grubu ilaçlardır.
Bakteri enfeksiyonu geçirildikten sonra bile (enfeksiyon bazen çok hafif olabilir), bazı bakteriler zararlı özelliklerini koruyabilirler. Bu tür bakteri barındıran kişilere “taşıyıcı” denir. En tehlikeli olanlar, tifo ve difteri taşıyıcılarıdır.
Önlemler
Bakteri enfeksiyonları, bakterilerin üreme alanlarının ortadan kaldırılmasıyla, bakteriler öldürülerek ya da onlara karşı bağışıklık kazandırma yoluyla önlenebilir.
Batı’da mikroplu su ve dışkı gibi, bakterilerin üreme yerlerinin yok edilmesiyle önemli adımlar atılmıştır. Konutların düzenlenmesi, sağlık kurallarına uygun olmayan çevrelerde üreyen bakteri kaynaklarının yok edilmesi de yardımcı olmuştur.Çevre sağlığının düzeltildiği bölgelerde, hastalıklarda büyük azalma sağlanmaktadır.
Kaynatma ve güneşten gelen morötesi ışınlar çoğu bakteriyi öldürür. Eşyaların üstündeki bakterileri yok etmede dezenfektanlar, insan bedenindeki bakterileri öldürmek için de bedene zarar vermeyen antiseptikler kullanılabilir. Ama sporlar, ancak yüksek basınç altında sağlanan sıcaklıklarda tam olarak yok edilebilirler.