Bronşit Nedir: Bronşit Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi

Bronşit, kolayca kronikleşebilen, ciddi bir bronş enfeksiyonudur. Bronşite yol açan etkenlerin başında, hava kirliliği ile sigara gelir.

Bronşit Nedir

Bronşit, bronşların bakteri ya da virüs enfeksiyonu sonucunda iltihaplan­masıdır. Bir nezleden sonra apansızın ortaya çıkabildiği gibi (akut bronşit) yıl­larca süren kalıcı bir hale de dönüşebi­lir ya da sürekli ve düzenli bir biçimde yineleyerek bronşlar ile akciğerlerde git­tikçe artan bozukluklara neden olur (kronik bronşit).

Bazı insanların bronşite yakalanma olasılığı daha yüksektir. Nedeni bilinme­mekle birlikte bronşit, erkeklerde kadın­lara oranla 10 kat; sigara içenlerde ise içmeyenlere oranla 50 kat daha fazla görülür.

Bronşit Hastalığı Nedenleri

Bronşit, daha çok kışın; nemli ve so­ğuk iklimlerde ve çevre kirliliğinin faz­la olduğu koşullarda görülür. Üşütmek, aşırı kalabalık, yorgunluk ve aşırı siga­ra da hastalık oranını artırır.

Akut bronşit, çoğunlukla göğse yayı­lan virüs enfeksiyonlarından kaynakla­nır. Kronik bronşit, tahrişe ve öksürü­ğe yol açar; bu da bronşların zedelene­rek daralmasına neden olur. Bronşlar esnekliğini yitirir ve solunan oksijen ile atılan karbondioksit arasında denge bo­zulur. Bronşların dallarında kalıcı ilti­haplanma oluşur; bronş çeperlerindeki özel hücrelerden salgılanan mukus (sümüksü salgı) oranı artar. Öksürükle çı­kan mukusa “balgam” denir.

Bronşları görerek incelemek güç ol­duğundan doktorlar, tanıya varmak için, en önemli belirti olan balgamı de­ğerlendirirler. Balgamın rengi, kronik bronşitin ne kertede ciddi olduğunu gösterir .

Bronşit Belirtileri

Akut bronşitte başlangıç belirtileri kı­rıklık, burun akması, ateş ve titreme ile kas ve sırt ağrısıdır. Bunları, en belir­gin özellik olan, sürekli öksürük izler. Öksürük, başlangıçta kuru ve şiddetli­dir, ama sonraları balgamlı olur; du­manlı yerlerde ve geceleri daha da şid­detlenir.

Kronik bronşitin de en önemli belir­tisi, nöbetler halinde gelen balgamlı ök­sürüktür. Öteki belirtiler, akciğerdeki amfizemin durumuna bağlıdır. Amfizem, akciğerlerin aşırı gerilmesine yol açarak soluk vermeyi güçleştirir.

Amfizemi olmayan kronik bronşit hastalar, çoğunlukla şişmandır. Dudak­larında siyanozdan (oksijen eksikliğin­den ötürü morarma) kaynaklanan mor­luk göze çarpar. Soluk darlığı yalnız hareketle birlikte gözlenir. Ciddi amfızemden ötürü oksijen alıp verme kapasitesi azalan bronşitliler ise, sürekli soluk dar­lığı çekerler. Amfizemli bronşit hasta­ları zayıftır. Hastalığın ileri aşamasın­da “fıçı göğüs” yapısı görülür. Kronik bronşiti olanlar, solunum yollarında ki daralmadan ötürü gürültülü soluk alır­lar.

Bronşit Tedavisi

Akut bronşitin en iyi tedavisi, sıcak bir odada dinlenmektir. Ateşi düşürmek için aspirin, öksürüğe karşı da öksürük ilaçları verilir. Hastalığa bakteriler ne­den olmuşsa, antibiyotik gerekir. Kronik bronşitin tedavisi daha da güçtür. Bozukluk, hastanın akciğerleri­ne yerleşmiştir, solunum yollarındaki tı­kanıklık kolayca geçmeyebilir.

Tıkanmaları gidermek için, bronşla­rı açan ilaçlar kullanılır; balgamı yok et­mek için de fizik tedavi uygulanır. Has­tayı yastıklarla destekleyerek, başı aşa­ğıda kalacak biçimde yatırmak aşırı sal­gının boşaltılmasına yardımcı olabilir. Bu durumda göğse hafifçe vurulduğun­da hasta öksürerek balgam çıkarır. Yo­ga ve solunum egzersizleri de soluk darlığına iyi gelebilir. Ağır vakalarda hemen hastaneye kaldırılarak oksijen verilmesi gerekebilir.

Hastayı rahatlatmanın en iyi yolu, bronşları tahriş edici etkenleri mümkün olduğunca ortadan kaldırmaktır. Has­ta sigara içiyorsa, derhal bırakmalıdır. Kronik bronşit iyileşmese de, ilerlemesi durdurulabilir. Ayrıca hastalar, nöbet­lere yol açacak, tahriş edici maddelerin (duman gibi) bulunduğu ortamlardan uzak durmaya özen göstermelidirler.

İyileşme Süreci

Akut bronşitte ateş beş gün kadar, öksürük ise haftalarca sürebilir; ama te­davi edilirse ve hasta gerekli önlemleri alırsa, hastalık, seyrini tamamladıktan sonra iz bırakmadan geçer.

Kronik bronşit çok daha ciddidir. Ka­lıcı bozukluklara yol açar ve özellikle amfizem ile birlikte görüldüğü zaman, kanda oksijenin yetersiz kalmasından ötürü solunumun durmasına (ölüme) yol açabilir.

En önemli komplikasyonlardan biri, gittikçe artan solunum yetersizliği ile birlikte bileklerde şişme, hatta kalp yet­mezliği ile kanda karbondioksit birik­mesidir. Tedaviye hemen başlan­malıdır. İlk yapılacak şey sigarayı bırak­maktır. Sık sık yineleyen akut nöbetler, kronik bronşiti ağırlaştırır ve tedavi} güçleştirir. Bu yüzden kronik bronşitin ilerlemesini durdurmak için koruyucu önlemler alınması gerekir.