İnsana emanet edilen en kıymetli varlıktır evlat. Bazen bir duanın karşılığı bazen leylek sepetinde sürpriz olarak gelir. Bir dane düşer ana rahmine ve yazılır kaderi. Her annenin hayalidir ahlaklı ve iyi bir evlat doğurmak. İşte bunun tohumlarını önce anne karnında onunla konuşarak doğum sonrasında ise eğiterek mümkün kılabilirsiniz ancak. Bu konuda geç kalmadan hareket edin ve çocuklarınıza, onlar izin vermeden kimsenin dokunamayacağının altın kurallarını öğretin.
Gündemde sık sık yer alan çocuklara yönelik cinsel istismara karşı onları nasıl koruyabiliriz? İzin verirken tereddüt etmemek için çocukları nasıl eğitmeliyiz? İşte tüm bu soruların ve daha fazlasının cevabını bulacaksınız.
Çocuklara karakterlerinin oluştuğu 0-6 yaş aralığında öncelikle “beden mahremiyeti”ni öğretmeliyiz. Bu mahremiyet ailede, ebeveyn ve aile büyüklerinin çocuğa saygı göstermesiyle başlar. Çocuk bu dönemde dürüstlük, adalet, iyilik, sevgi, yardım gibi sıfatları idrak etmeye başlar. Bu süreçte en büyük etken ise çevre faktörüdür. Çocuk gördüğünü örnek almaya oldukça meyilli olduğundan ailenin bu noktada özenli davranması gerekir. Çocuğa 2 yaşından itibaren tuvalet, bedensel çıplaklık, banyo ve uyku gibi temel mahremiyet eğitimlerini vermeye başlanmalıdır. Çocuk 2 yaşına kadar kendisini annesinin bir parçası oalrak görür. Anne eteğinden ayrılmamasının sebebi de budur. Yine “İki Yaş Sendromu” olarak bildiğimiz zorlu sürecin sebebi de yukarıda saydığımız etkenlerdir. Bu pratikler ile çocuğunuza ileride anlatacağınız kurallara zemin hazırlamış olursunuz.
Çocuğunuza vereceğiniz mahremiyet eğitimi ile kültürel kodları da tanıtmanızda fayda var. Çünkü banyo gibi mahremiyet çizgisinin ortadan kalktığı alanlarda çocuk için bu durum karışık gelebilir. Çocuğunuzun önünde kıyafetsiz olmamanız ve yanında giyinmemeniz doğru bir hareket olacaktır. Bu nedenle onun mahremiyet çizgisine kimin yaklaşabileceğini öğretin. Çocuğa kolaylık sağlamak için ise ona kendini ifade etme fırsatı tanıyın.
KURAL 1: İZİN ALMAYI ÖĞRENİN/ÖĞRETİN
Çocuklara mahremiyet eğitimini verirken anahtar kelimeniz “izin almak” olmalıdır. Önce kendinizden başlayarak çocuğunuza her şeyi izin alarak ya da müsaade ederek yapılması gerektiğini öğretin. Örneğin odanıza girerken kapıyı tıklamadan girmemesi gerektiğini ona yumuşak bir üslup ile anlatın.
Kendisinden izin almadan kimsenin (yabancıların) onu öpemeyeceğinden ve istemediği hiçbir şeyi yaptıramayacaklarından bahsedin. Bu kuralın çocuğun hal ve tavırlarında oturması için izlenecek en etkili yöntem ise bağırmasını öğretmek olacaktır. Çocuğa istemi dışında dokunmaya teşebbüs eden ya da canını yakan kişilere karşı bağırabildiği kadar bağırmasını söyleyin. Bağırmak, çocuğun alarmıdır. Tehlikede olduğunu düşündüğü her durumda bağırmalı ya da çığlık atmalıdır. Bu sayede yabancılar veya aile yakınları çocuğa ve bedenine saygı ile yaklaşmaları gerektiğini de öğreneceklerdir.
Çocuk 3-5 yaş aralığında cinsel uyarıları fark eder. Bedeninde bulunan 3 özel alanı (cinsel bölge, popo, göğüs) tanımlayın. Kendinizde değil çocuğun bedeninin üzerinden veya kitaplardan gösterin. Bunu kız ve erkek çocuğunu ayırt etmeden ifade etmeye dikkat edin. Bu bölgelerin anne-baba ve doktor haricinde kimseye göstermemesi gerektiğini öğrendiğinde çocuğun tepkisini takibe alın. Aynı şekilde çocuğunuz sizin özel alanlarınızı görmek istediğinde izin vermeyin. Çizgiler ortadan kalktığı an aynı meseleyi başa sarmanız ve mahremiyetin gerekliliklerini yeniden çocuğa anlatmanız gerekir. Çocuğa aktardığınız her kuralı kendinizde azami olarak uygulayın.
Çocuğun özel bölgelerine dokunmayın ve kimsenin dokunmasına müsaade etmeyin!
Özel bölgelerine dokunulmaması gerektiğini sakinse ve kızmadan ona anlatın. Bunu çocuk anlayana ve uygulayana kadar tekrarlayın.
KURAL 2: TUVALET ADABINI GÖSTERİN
Çocuğunuza tuvalet alışkanlığını 2 yaşından itibaren öğretebilirsiniz. Motor gelişimi sağlıklı ilerleyen çocuklar bunu olağan akışında algılar. Çocuktan çoğa değişkenlik gösteren bu durum en geç 4 yaşında çocuk üzerinde oturmuş olmalıdır. Öncelikle tuvalette yalnız olması gerektiğini ifade edin. Başkasının onu tuvalet esnasında görmesinin doğru olmadığı vurgulayın. Zaruri durumlarda çocukla tuvalete girdiğinizde kafanızı başka yöne çevirerek ona saygı duyduğunuzu ve bunun mahrem bir an olduğunu gösterin.
KURAL 3: ÖZEL ALAN/ORTAK ALAN AYRIMI YAPIN
Çocuğa karşı saygılı olmalı ve onu başkalarının yanında çıplak bırakmamalı başka odada giydirmelisiniz. Altını kimsenin görmediği bir alanda değiştirmelisiniz. Bunlar hem toplumsal alana ve çocuğun özeline gösterdiğiniz özeni ortaya koyar hem de çocuğa alanları ayırt etmeyi öğretir. Küçük olması onu başka insanların yanında soyabileceğiniz manasına gelmemeli. Çocuk 5 yaşına geldiğinde iç çamaşırı ile yıkamak çocuğa bu zamana kadar öğrettiğiniz kurallara uymasında yardımcı olacaktır. Yine banyo esnasında iç çamaşırı çıkarırken gözlerini kısmak ya da başka yöne çevirmek faydalı olacaktır. Çocuk sizin sergilediğiniz hareketlerinizi izleyerek mahremiyet duygusunu zamanla kafasında oturtacaktır. Çocuk ilkokul çağına geldiğinde onu yalnız banyo yapmaya yönlendirin. Veyahut da yardımcı olmak için saçını yıkadıktan sonra bedenini kendisinin yıkamasına müsaade edin. Eğer küçük kardeşi varsa 5 yaşından sonra ayrı ayrı yıkamaya başlayın. Sağlıklı bir mahremiyet algısı için çocuğu kurallar doğrultusunda yönlendirin.
KURAL 4: YATAKLARI AYIRIN
Çocuk 2 yaşına girdiğinde bağımsızlığını tanımaya başlar. Yemek yemek, konuşmak, yürümek bu bağımsızlığın ilk örnekleridir. Çocuk karanlığa, yalnızlığa vs. karşı hassas ise zorlamak yanlış bir hareket olur. Bu kaygılar konuşarak ya da uzmandan destek alınarak çözüme kavuşturulmalıdır. Aynı şekilde kız ve erkek kardeşlerin yatak odalarını ayırmanız gerekir. İlkokul çağına geldiklerini an en uygun vakit olacaktır. İmkanlar dahilinde gerekli alan değerlendirmesi yapılabilir.
Detaylı bilgi için Pedagog Adem Güneş’in Mahremiyet Eğitimi adlı kitabını okumanızı tavsiye ederiz.
Kaynak: https://pedagojidernegi.com/cocukta-mahremiyet-egitimi/