İnsan bedeni farklı sistemlerden ve organlardan oluşmaktadır.
Her bir sistemin ve organın kendi içerisinde önemli bazı görevleri bulunmaktadır.
Tüm organ ve sistemler bir arada olduğunda sorunsuz çalışan bir sistem bütünü sağlanmaktadır.
İnsan bedenindeki sistemlerin sorunsuz çalışmasını sağlamak için önemli olan şeylerden bir tanesi de D vitaminidir.
İnsan bedeninin normal şekilde çalışmasını sürdürebilmesini sağlaması açısından önemli vitamin türlerinden birisi olarak öne çıkmaktadır.
Kemik sistemi için oldukça önemli olarak görülen kalsiyum mineralinin emiliminin yapılabilmesi için D vitaminine ihtiyaç duyulmaktadır.
Sağlıklı bir iskelet sistemine sahip olmak ve güçlü kemikleri sağlayabilmek için yeterli miktarda D vitamini bulunması gerekir.
Bunların yanı sıra kas, sinir ve bağışıklık sistemlerini güçlendirebilmek için D vitamini önemli olarak görülmektedir.
D vitamini insan bedenine belirli şekillerde alınabilmektedir.
En önemli D vitamini kaynağı olarak güneş ışığı görülmektedir. Güneş ışığı D vitamini kaynaklarının en masrafsız ve kolay olanı olarak belirtilebilir.
Bunlara ek olarak bazı yiyecek ve içecekler ile de D vitamini sağlanabilmektedir. Vücuda farklı kaynaklar ile sokulan D vitamini kimyasal işlemlerden geçmektedir.
Güneşten alınan D vitamini ise deride bulunan bazı sistemler ile işlenerek kullanılabilir hale gelmektedir. D3 vitamini olarak da bilinen bu tür işlenerek kana karışmakta ve dolaşım ile vücuda yayılmaktadır.
Sindirim ya da deri üzerinden alınan D vitaminleri karaciğer ve böbrek gibi organlara dolaşım yolu ile ulaşmaktadır.
Her bir insan bedeninde olması gereken belirli bir seviyede D vitamini miktarı bulunmaktadır. Bu miktarın altına düşülmesi durumunda ortaya çıkan rahatsızlık D vitamini eksikliği olarak tanımlanmaktadır.
Tedavi edilmemesi ve uzun süreli eksiklik durumunun yaşanması insanların hastalıklar ile karşılaşmasına neden olabilir.
Belirtilerin ortaya çıktığı durumlarda hastalıklar ile karşılaşmamak için doktor kontrolü yapılması ve tedaviye başlanması en doğru yol olacaktır.
İdeal D Vitamini Seviyesi Ne Olmalıdır?
Her vitamin çeşidinde olduğu gibi D vitamini ile ilgili olarak da ideal bir seviye bulunmaktadır. Vitaminlerin fazlalığı ve eksikliği sorun olarak görülmektedir. İnsan bedenindeki ideal D vitamini seviyesi 20 ila 50 nanogram / mililitre olarak belirlenmiştir.
Bu seviyenin aralığında bulunan D vitamini seviyesi sağlıklı kişiler için ideal olarak değerlendirilir. D vitamini eksikliğinden bahsedebilmek ve hastalık riskinin olduğunu düşünebilmek için 12 nanogram / mililitre seviyesine düşülmesi gerekmektedir.
Yani hayati risk olarak değerlendirilen miktar 12 nanogram / mililitredir. İnsan bedenindeki D vitamini seviyesi 25 Hidroksi D vitamini testi ile ölçülebilmektedir.
Sağlıklı bir bedene sahip olan insanların günlük olarak alması gereken D vitamini miktarı yaş aralığına göre değişiklik göstermektedir. Yaş aralıklarına göre alınması tavsiye edilen D vitamin miktarları IU ölçüsü ile şu şekilde belirtilebilir;
- 1 yaşa kadar 400
- 1-18 yaş aralığı 600
- 19-70 yaş aralığı 600
- 71 yaş ve üzeri 800
- Hamile ve yeni doğum yapmış olan kadınlar 600
D Vitamini Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?
Her vitamin türünde olduğu gibi D vitaminde de eksiklik olması durumu bazı belirtiler ile kendisini göstermektedir. İnsan bedenindeki D vitamini eksikliği ile birlikte asemptomatik bazı belirtiler görülmektedir. Yani bazı belirtilerin ortaya çıkacağı ancak bunun hissedilemeyeceği şekilde ortaya çıkan belirtiler oluşabilir. D vitamini eksikliği ile ilgili olarak en sık görülen belirtiler arasında şunlar yer alır;
- Halsizlik, yorgunluk
- Kas, eklem ağrıları ve kramplar
- Kronik ağrılar
- Kontrol dışı kilo alma
- Yüksek tansiyon
- Uyku düzensizliği
- Konsantre olamama
- Baş ağrısı
- Sindirim sistemi sorunları
D vitamini en önemli etkisi kas ve kemik sistemi üzerinde gösterir. Eksikliği durumunda ise ilk etkiler kas, eklem ağrısı ve kramp şeklinde görülebilmektedir.
Halsizlik ve sürekli yorgun hissetme gibi durumlarda bu etkilerin bir sonucu olarak karşılaşılabilecek durumlar olarak bilinir.
Eklemlerde sürekli olarak görülen nedensiz ağrılar sık görülen belirtiler içerisinde yer alır. Herhangi bir zorlama ya da yorgunluk olmadan oluşan ağrıların büyük çoğunluğu D vitamini eksikliğinden kaynaklanmaktadır.
Sayılan belirtilerin bir ya da birkaçının görülmesi durumunda gerekli ölçümlerin yapılması ve tedaviye başlanması tavsiye edilmektedir.
D Vitamini Eksikliği Neden Kaynaklanır?
D vitamini eksikliği olan kişilerin ilk merak ettikleri konular arasında bu eksikliğin neden kaynaklandığı bulunmaktadır.
En fazla görülen nedenler arasında güneş ışıklarına yeteri kadar maruz kalmamak ve D vitamini içeren besinleri almamak durumu sayılabilir.
Özellikle uzun süre kapalı ortamlarda bulunan kişilerde en sık rastlanan rahatsızlıklardan birisidir.
Bu gibi durumlara ek olarak bazı dönemlerde D vitamini eksikliği oluşabilmektedir. Bu durumlar şu şekilde sıralanabilir;
- Yaşın ilerlemesi
- Kilo alma ve obezite durumu
- Bilinçsiz yapılan diyetler
- Sindirim sistemindeki emilim bozuklukları
- Karaciğer ve böbrek rahatsızlıkları
- Hamilelik ve emzirme dönemleri
Bu durumları yaşayan kişilerde belirtilerin görülme oranı daha yüksektir. Belirtilerin görülmesi sonrasında mutlaka doktora başvuru yapılması gerekir. Gerekli müdahalenin yapılmaması durumunda bazı hastalıkların görülmesi kaçınılmazdır. D vitamininin eksik olması durumunda ortaya çıkabilecek hastalıklardan bazıları şunlardır;
- Kemik erimesi
- Pek çok kanser türü
- Kalp ve dolaşım sistemi hastalıkları
- Aşırı kilo yani obezite
- Şeker hastalığı
- Gut hastalığı
- Çoklu skleroz
- Depresyon
- Sedef
- Kronik Yorgunluk
D Vitamini Eksiliğinin Tedavisi
D vitamini eksikliği tespit edilip doğru şekilde tedavi edildiğinde tamamen ortadan kaldırılabilmektedir.
Bu durum için öncelikli olarak gerekli testlerin yapılarak durumun tespit edilmesi ve eksikliğin nedeninin ortaya koyulması gerekir.
İleri seviyede görülen eksiklik için mutlaka takviye yapılması ve bunun için özel olarak oluşturulmuş olan ilaçların kullanılması gerekir.
Hafif seviyedeki durumlar için ise yeterli miktarda güneş ışığı almak ve içerisinde D vitamin olan gıdaları tüketmek yeterli olacaktır.
Bu şekilde uygulanan tedavi yöntemi ile eksikliğin en fazla birkaç gibi bir sürede tedavi edilmesi mümkündür.
Doğal Yollar ile D Vitamini Tedavisi
D vitamini insan bedenine bazı gıdalar ile alınabilmektedir. Güneş ışığına ek olarak bazı besinlerin içerisinde D vitamini yoğun şekilde bulunmaktadır.
İçerisinde D vitamini bulunan gıdaların tüketilmesi D vitamini eksikliği ile mücadele edebilmek için uygulanan yöntemlerdendir.
Bunun için hangi besinlerde D vitamini olduğu bilinerek buna göre uygulama yapılması daha doğru olacaktır. İçerisinde D vitamini bulunan bazı besin çeşitleri şunlardır;
Mantar: Mantarlar yetişirken güneş enerjisini emerek içerisinde depolar. Bu özelliği ile mantar çeşitleri D vitamini içermektedir. Özellikle uzun süre güneşe maruz kalarak yetiştirilen mantar çeşitleri bu amaçla yoğun şekilde kullanılır.
Yumurta: Sağlıklı beslenmenin en önemli besinleri içerisinde yumurta ilk sıralarda bulunur. Yumurta içerisinde D vitamini ideal seviyede bulunmaktadır. Bir kişinin günlük olarak alması gereken D vitamininin onda biri yumurtada bulunmaktadır. Özellikle yumurtanın sarı kısmı yoğun şekilde D vitamini barındırır.
Peynir Çeşitleri: Peynir çeşitleri içerisinde D vitamini bulunmaktadır. Özellikle kahvaltılarda peynir tüketilmesi bu sebeple tavsiye edilmektedir. Sağlıklı ve lezzetli bir vitamin kaynağıdır.
Süt: Günlük olarak tüketilecek olan süt D vitamini eksikliğini gidermek adına etkili olmaktadır. Bir fincanın yeterli olacağı süt tüketiminde günlük olan seçeneklerin tercih edilmesi daha doğru olacaktır. Bu kadar miktar günlük D vitamini gereksiniminin beşe birini karşılayacaktır.
Balık Çeşitleri: Bazı balık çeşitlerinin içerisinde yüksek miktarda D vitamini olduğu bilinmektedir. Uskumru, somon, ringa, sardalye, kedi balığı ve ton balığı bu balık çeşitleri içerisinde yer alır. Omega 3 başta olmak üzere içerisinde bol miktarda mineral ve vitamin bulunduran balıklar sağlıklı beslenmenin en önemli seçenekleri arasında gösterilir.
İdeal miktarda ve sağlıklı şekilde hazırlanan balık çeşitleri ile sağlıklı beslenirken vücudun ihtiyacı olan mineral ve vitaminler sağlanmış olur. Özelikle bazı balık türleri günlük alınması gereken tüm D vitamini miktarını içerisinde barındırmaktadır.
Bunlara ek olarak soya sütü, portakal suyu, yulaf ezmesi, tereyağı ve yoğurt D vitamini desteği sağlamak için kullanılmaktadır.