Kadın hastalarım, bana ‘Güneş yüzünden cildimin kırışmasını, lekelenmesini nasıl önlerim?’ diye soruyorlar. Ben de esas böyle hayati bir vitaminden mahrum kalırlarsa yaşlanacaklarını, hatta kanser riskini arttırdıklarını anlatıyorum.
Dr. Ümit Aktaş
Şu sıralar tüm dünya bir salgınla boğuşuyor. Koronavirüs tehdidine karşı en önemli savunma kalkanınız D vitaminidir. Neden?
Çünkü eğer güneşten bucak bucak kaçıyorsanız, D vitamini rezerviniz boşsa bağışıklık sisteminiz çöker. D vitamini aslında vitamin değil, güneşle aktive olan ve pek çok hayati fonksiyonda rol alan bir hormondur. Rezervinizi doldurmak için D vitamini zengini besinler tüketmeli ve güneşlenerek bu hormonu aktive etmelisiniz.
GÜNEŞ KREMİ SÜRMEDEN 20 DAKİKA GÜNEŞLENİN
Güneşlenmek için en doğru saatler güneş tam tepede olduğu zamanlar yani öğlen saatleridir. D vitamini sentezini sağlayan bu saatlerde gelen UVB ışınlarıdır. Cildinize koruyucu herhangi bir krem ya da yağ sürmeden 20 dakika güneşlenin. Güneş koruyucu kremler, yağlar vücudunuzun D vitamini sentezlemesini önler. Güneşlendikten sonra da birkaç saat duş almayın ki cilt yüzeyinde oluşan D vitamini sisteme nüfuz edebilsin.
BİLİNENİN AKSİNE GÜNEŞ KREMLERİ ZARARLIDIR, D VİTAMİNİ ALMANIZI ENGELLER
Yaz aylarında güneşten korunmak için sıkla tercih edilen güneş koruyucu kremleri tavsiye etmiyorum. Bunların içinde bulunan toksik maddelerin en zararlılarından biri oksibenzon denen bir kimyasaldır. Pek çok güneş koruyucunun içinde bulunan bu kimyasalın vücudun hormonal dengesini bozduğuna dair bilimsel çalışmalar mevcut. Mutlaka güneş kremi kullanacaksanız da çinko oksit (zinc oxide) içerenleri tercih edin. Bunlar cilt üzerinde kalın bir katman yaratarak güneş ışınlarını yansıtır. Ve cilde nüfuz etmedikleri için nispeten daha güvenlidirler.
DOMATES GÜNEŞ IŞINLARINA KARŞI DİRENÇ SAĞLAR
Yaz aylarında bol bol domates yiyin, domatesin içindeki likopen cildi güçlendirerek, güneş ışınlarına karşı daha dirençli olmasını sağlar. Omega-3 yağ asitleri açısından zengin bir diyet de cildi güneş yanığından ve lekelerden korur. Tabii ciğer, yumurta, kırmızı et, tereyağı ve yağlı balıklarla vücudunuza aldığınız D vitamini de son derece önemli.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ ÖMÜRDEN ORTALAMA 10 YIL ÇALIYOR
D vitaminin bağışıklık sisteminin etkin bir şekilde çalışması için elzem bir yapıtaşı olduğunu düşünülecek olursak, bu hiç de şaşırtıcı değil. İsveçli bilim insanları, yaşları 25 ile 64 arasında değişen 26.000 kadının güneşlenme alışkanlıklarını incelemiş. Hem de tam 20 yıl boyunca! Çalışmanın sonucunda, düzenli olarak güneşlenen kadınların daha uzun bir yaşam sürdüğü; güneşten kaçanların ise kalp krizi ve kanserden ölme riskinin önemli oranda arttığı görülmüş. D vitamini rezerviniz dolu değilse osteoporoz hastası olma, depresyona girme riskiniz artar. D vitamini eksikliği sizi tansiyon hastası yapar, romatizma hastası yapar.
GÜNEŞ BANYOSU YAPARSANIZ TAKVİYEYE GEREK KALMAZ
Bu rezerv de sizi kış ayları boyunca idare eder ve güneşten faydalanamadığımız mevsimlerde takviye almanıza gerek kalmaz. D vitamininin şöyle bir özelliği var: Onu vücudumuzda biriktirebiliyoruz. Mesela C vitaminini vücut saklayamaz. Vücut kullanacağını kullanır, fazlasını hemen atar. D vitamininde ise durum farklıdır. Mümkünse daha çok güneş banyosu yapmaya çalışın. Ama böyle bir seçenek yoksa ya da aldığınız tüm önlemlere rağmen D vitamini değeriniz istenen ölçülerde değilse diyetinizi D vitamini takviyesi ile destekleyin. Takviyenin dozunu ayarlaması için lütfen doktorunuza başvurun.