Birçok insanın sosyal yaşamını, ruhsal durumunu etkileyen leke problemini, kullanılan tedavi uygulamalarını ve dikkat edilmesi gerekenleri Nişantaşı Hastanesi doktorlarından Dr. Yusuf Topal anlattı. Dermatolog olarak bizler lekelere birkaç farklı gözle bakıyoruz. Öncelikle lekeleri sınıflandırıyoruz çünkü her sınıfın tedavisi farklıdır. Lekeler yüzeysel lekeler, yüzeysel-derin lekeler ve derin lekeler olarak üçe ayrılır. Yüzeysel lekelerden genellikle yaz sonrasında görülen zaman içinde ortaya çıkan ve cildin yıpranmasına bağlı olarak her yaz yavaş yavaş artan çiller, küçük güneş lekeleri ,solar lentigo diye adlandırılan yüzeysel kimyasal peeling ya da lazer uygulamaları, yüzeysel leke maskeleri uygulamalarıyla geçen problemlerdir.
LEKE TEDAVİSİNDE BİRİNCİ ADIM: GÜNEŞ KORUYUCU
Güneş koruyucuları leke tedavisi konusunda ilk olarak bahsetmemiz gereken önemli bir konudur. Güneş koruyucuları leke tedavisi yapılan ve yaz kış kullanılmasını istediğimiz tek tedavidir. Güneş koruyucusu kullanmak, su içmek ve diş fırçalamak gibi hayatımızın rutininde olması gereken bir tedavi yöntemidir. Sabah evden çıkmadan 20 dakika Önce temiz cilde sürülür ve gün içerisinde 2-3 saatte bir tekrarlanır. Leke tedavisi uygulanacak ciltte hasta mutlaka güneş koruyucusu kullanmalı ve bu durumun Önemi doktorlar tarafından hastalara en iyi şekilde anlatılmalıdır. Güneş koruyucular, cildin yatışması için Önemli olmasının yanı sıra tedaviden sonra cildimizin dış etkenlere karşı azalan defansını arttırmak ve defansı kuvvetlendirmek açısından da olmazsa olmazlardandır.
TEK TİP TEDAVİ MÜMKÜN DEGİLDİR
Leke tedavisine başlamadan önce leke sınıflamasını yaparak belli bir tedavi protokolü uyguluyoruz. Tek tip tedavi protokolü mümkün değil. Lekenin güneşe bağlı olarak oluşmuş olması, sezonluk veya kalıcı bir leke olması gibi nedenlerden dolayı tedavi protokolünde farklılıklar oluşur. Bazı lekeler yaz aylarında ortaya çıkar fakat kış aylarında azalır, bazı lekeler ise yaz kış fark etmeksizin kalıcıdır. Kalıcı lekeler her yaz güneşi gördükçe artmaya devam eder. Bundan dolayı ilk koruyucu tedavi, güneş koruyucusudur ve bu tedavi ile lekenin artması engellenir. Yüzü güneşin direkt temasından korumak için şapka gibi aksesuarların kullanılması leke tedavisinde çok önemli olduğu gibi lekelenmeyi de önler. Leke tedavisi, uzun soluklu olmasından dolayı sabır isteyen bir tedavi yöntemidir. Ancak doğru bir tedavi yöntemi uygulandığı takdirde leke oluşumu engellenir.
Lekenin ortaya çıkışındaki temel sebep; leke üreten, cildimize rengini veren melanosit hücresidir. Bu hücre cildimize belli aralıklarla dağılmaz durumdadır. Kişilerde yüzde belli noktalarda belli sebeplerden dolayı agresif seyredebilmektedir. Yani normal cilt tonunu oluşturması için gerekli olan melanin pigmentinin yüzümüzün belli bölgesinde melanosit hücresini çok fazla Üretime sokamamasıdır. Yüzde leke oluşumuna yatkın alanlar, iki kaş arasından alnımıza doğru yükselen bölge, gözaltından elmacık kemiğimizin olduğu bölge ve çene hattadır. Bu tür lekeler, gebelik Güneş lekeleri, güneş altında kalınmasıyla oluşan güneş lekeleri, lazer gibi cildi yenileyen bir işlem sırasında cildin korunamaması olmasıyla oluşan lekeler ve ağda sonrasındaki lekelenmelerdir.
LEKE TEDAVİSİNDE DOKTOR-HASTA UYUMU
Leke tedavisinde doktor ve hastanın uyumlu olması tedavinin başarısını %100’e ulaşmasını sağlar. Hastanın yüzüne yaptıracağı herhangi bir işlem öncesinde doktoruna danışması da önemli bir etkendir. Doğru bir tedavi ve doğru bir plan lekede altın çözümdür, bu strecte hasta tamamen işin içerisindedir. Ancak doktor ve hastanın birlikte hareket etmesiyle leke tedavisinde sağlıklı bir ilerleme kaydedilir. Leke sosyal hayatı etkileyen bir durumdur ve makyajla kapatılması zordur. Yüzeysel lekelerde yani ufak güneş lekeleri için leke açıcı kremler, cilt mezoterapisi ve hafif bir lazer uygulaması yeterli olacaktır. Lekeler orta derinlikte yani ikinci aşamaya geldiğinde ve yüzeyden tabana doğru yayılmaya başladığında güneş koruyucu ve bakım kremine devam edilmelidir. Orta derinliğe ulasan lekeler için lazer uygulamaları ve cosmelan gibi egzamatik peeling (enzimatik) diye geçen tedavi edici, lekeyi söküp atan maskeler devreye girer. Daha derin olan lekelerde de güneş koruyucuya ve balam kremine devam edilir.
Ancak bu aşamada dermamelan gibi daha derin uygulamalı leke maskeleri uygulanır. Leke tedavisine başlanılmasının ardından sürecin tamamlanması 5-6 ay arasındadır. Özellikle orta ve derin lekesi olan kişilerde bir kurin tamamlanmasının ardından ikinci yal bir kur daha alınmalıdır.
LEKE TEDAVİSİNDE EN SIK UYGULANAN UYGULAMALAR
Bu uygulamalar, güneş koruyucu ve balam kremi, küçük lekelere mezoterapi, tüm yüzdeki lekeler için lekeyi azaltacak ve diğer cilt kusurlarını giderecek lazer yöntemidir. Ancak gebelik maskesi gibi daha derin lekeler için dermamelan ve cosmelan gibi enzimatik peeling ada verilen üzel leke maskeleri, tedavileri ve leke devam kremleri uygulanır. Leke tedavisi yapıldıktan sonra hastalanmaz bir yal kadar hem ciltte bir anti aging sağlayarak cildin onarımına devam edecek hem de lekeyi başlayabilecek bir krem kullanmalıdır. Tedavi ilerledikçe yapılan uygulamaların derecesi ve sıklığı azaltılır. Leke üreten hücrelerin agresif olmasından dolayı cildin tekrar leke üretmeye yatkın, lekelerin bir veya boyunca cildin tekrar yaşanabilmesi için bastan tutulması gerekir.
Lekeye soyucu bir işlem yapıldığı takdirde alt tekrar yapılanırken bir ile üç ay arasında cilt hücreleri çalışmaya devam ettiği için leke tekrar oluşur. Hatta kimi zaman o dönem cildini koruyamadığından dolayı leke tekrar daha agresif olarak gelebilir.
Leke tedavisine Eylül ayının ortasından itibaren başlanır ve Nisan ortası itibari ile bitirilir. Yaz aylarında güneş koruyucu ve balam kremi dasında leke ile ilgili yapılabilecek tek şey leke mezoterapisidir. Bu tin bunların yanında ağda gibi cildi derinden lazarle agresif işlemlerden kaçınılmalıdır çünkü bir cilt lekeye müsait bir cilttir. Tedaviler, kiste, genetik yapısına, yaşına ailesel özel, yasadan sosyal ortama Önceden kullanılan ilaçlara göre de tepki göstermektedir. Tek bir tedavi ile sonuç alınma ihtimali çok düşültür. Bütün bunların yanında hastanın lasın belli aralıklarla gece cildin yenilenme hazın arttıran A vitamini serumu ve lekeli bir ciltte cilt tonunu eşitleyen C vitamini serumu kullanılması tavsiye edilir. Eğer cilt çok kuruysa vitamin uygulamalarından önce nemlendirici ve yapılandırıcı kremler kullanılmalıdır.