Tüp bebek tedavilerinde embriyo dondurma uygulamaları geçmişte sadece tedavi sonrasında artan sayıda ve iyi kalitede olduğu görülen embriyolarla, isteğe bağlı ve oldukça kısıtlı bir hasta grubunda uygulanabiliyor iken, son yıllarda gelişen teknoloji ve artan tecrübe sayesinde artık neredeyse her çifte isteğe bağlı olarak uygulanabilmektedir. Gelinen bu noktada en büyük pay yıllar içerisinde geliştirilen embriyo dondurma teknolojilerine ait. Özellikle son 6 yıl içerisinde çok hızlı bir şekilde yaygınlaşan “Vitrifikasyon tekniği” sayesinde – 196°C’lik özel alanda uyku moduna alınan kaliteli embriyoların çiftlerin isteği ve doktorun tavsiyesi ile uygun bir dönemde çözülebildiğini belirten Bahçeci Sağlık Grubu Bilimsel Direktörü Dr. Necati Fındıklı; “çözülen embriyoların stresten arınmış, dinlenmiş ve uygun şekilde hazırlanmış anne adaylarının rahmine nakledilmek süreti ile oldukça başarılı gebelik ve canlı doğum oranları elde edilmektedir” dedi.
Dondurulup nakil olmayı bekleyen embriyoları “Zamanı durdurulan umut bebekleri” olarak tanımlayan Bahçeci Sağlık Grubu Bilimsel Direktörü Dr. Necati Fındıklı; “Kulağa bilim kurgu gibi gelse de bu söylem aslında yanlış değil. Zira dondurma işlemi uygulanan embriyolar -196°C’de yıllarca yapılarında ve sağlıklarında herhangi bir bozulma olmadan saklanabiliyorlar. Bahsi geçen -196°C’lik ortam, uygun koşullarda dondurulup saklanan hücreler için aslında zamanın neredeyse durduğu bir ortam. Bu kadar düşük sıcaklıklarda saklanan embriyolarda, hücreleri oluşturan moleküllerin hareketleri, metabolizma denen hücre içi faaliyetler de nerede ise durma aşamasında. Bir nevi, sevdiğiniz bir filmi seyrederken telefon veya kapı çaldığında TV’nizin veya ortam oynatıcı cihazın kumandasının “durdur” tuşuna basmışçasına hücre içindeki işlemlerin durduğu bir an. Uzmanlar embriyoları özel yöntemler ile çözene kadar da yani kumandanın “devam et” tuşuna basana kadar da o şekilde kalıyor” dedi.
VİTRİFİKASYON TEKNİĞİNDE BAŞARININ SIRRI DONDURMA VE ÇÖZME İŞLEMİNİN ÇOK HIZLI VE DİKKATLİ GERÇEKLEŞMESİ…
Saklama süresinin bitiminde yani embriyoların tedavide kullanılma zamanları geldiğinde saklandıkları özel dondurucu tanklardan ultra hızlı şekilde alınarak ısıtılmakta ve saliseler içerisinde normal sıcaklık değerlerine ulaştırılmaktadır. Dr. Necati Fındıklı; “Dondurma ve çözme işlemi o kadar hızlı gerçekleştiriliyor ki, önünüzdeki bir bardağın içindeki suyun 1 saniye önce cam olduğunu ve 1 saniyesonrasında da tekrar su haline geldiğini görmek gibi” diyerek Vitrifikasyon işleminin sağlıklı ve başarılı olmasının en önemli koşullarından birinin dondurma ve çözme işlemlerinin çok titiz, hızlı ve dikkatli gerçekleştirilmesi ile doğrudan ilgili olduğunun altını çizmektedir.
Embriyo göz açıp kapayana kadar -196°C ‘den 37°C’ye getirilmekte ve yaşamsal faaliyetleri kaldığı yerden devam etmektedir. Dr. Fındıklı; “Elimizde böyle bir teknoloji varken, tedavi gören çiftlerimizin faydalanabilmesi için en etkin şekilde kullanarak standartların üzerinde tedavi başarıları elde edebilmek artık hayal değil” dedi.
EMBRİYO DONDURMA VE RAHİM DİNLENDİRME HANGİ ÇİFTLERDE UYGULANABİLİR?
İlk uygulandığı günden bu güne embriyo dondurma, yaygın olarak tedavide gerekenden fazla sayıda kaliteli embriyosu elde edilen çiftlerde tedavi sonunda bu embriyoların ileride olası kullanımlarının sağlanması amacı ile gerçekleştirmektedir. Bununla birlikte son yıllarda tedavi sırasında gelişen tüm embriyoların belirli bir aşamada dondurularak saklanması ve daha ileri bir tarihte istenildiği zaman bir kısmının çözülerek gebelik amaçlı kullanılması da oldukça yaygın tercih edilen bir yaklaşım olmaya başlamıştır. Hastalar arasında “rahim dinlendirme” olarak bilinen bu yaklaşımda, tedavide nadir de olsa karşılaşılabilen bazı olumsuz durumlarda, yumurta büyütmek için kullanılan ilaçların yan etkileri oluşturmalarını engellemek/ azaltmak amacıyla, bazı özel kanserlerde kanser tanısı konup tedavinin üreme hücreleri ve sistemi üzerinde oluşturacağı ciddi fonksiyon kayıplarının öncesinde fertilitenin korunması amacıyla, kariyer nedeni ile çocuk sahibi olma isteminin ötelenmesi veya benzer diğer sosyal nedenlerle hatta hasta konforunun ön planda olduğu durumlarda bile (acil bir iş seyahati vs.) embriyolar rahatlıkla dondurulup saklanabilmekte, daha sonraki uygun bir dönemde çözülerek rahme nakilleri gerçekleştirilmektedir.
VİTRİFİKASYON TEKNİĞİNİN NİMETLERİNDEN MAKSİMUM YARARLANABİLMEK İÇİN BU TEKNOLOJİYİ İYİ TANIYAN BİR KLİNİKTE UYGULANMASI ÖNEMLİ.
Vitrifikasyon son yıllarda hem dünyada hem de ülkemizde son derece yaygın şekilde kullanılmaya başlanan bir teknoloji. Bununla birlikte uygulama başarısı ve sonuçları merkezler hatta uygulayıcılar arasında bile farklılıklar oluşturabilmektedir. Tekniğin çözme sonrası yüksek canlılık oranları ve beraberinde yüksek canlı doğum oranları oluşturabilmesi özellikle uygulama sırasında protokollerin ne kadar doğru takip edildiği ve uygulayıcıların ne kadar tecrübeli oldukları ile doğrudan ilişkilidir.
Dondurma sırasında kuralına göre gerçekleştirilmeyen bir işlem sonrası hem embriyonun ciddi anlamda zarar görebilmesi söz konusu hem de tedaviden beklenen oranların çok altında bir başarı sağlanma riski mevcut. Dolayısı ile Vitrifikasyon teknolojisinin nimetlerinden faydalanabilmek için muhakkak suretle teknolojiyi iyi tanımak, bilmek ve kuralına uygun olarak uygulamak germektedir. Zamanı durdurulan bebeklerin gerçek anlamda “Umut” olabilmelerinde en öncelikli koşul mümkün olan en iyi ve doğru yöntem ve beceri ile dondurulmaları.
Dr. Necati Fındıklı, “Halen bazı internet sitelerinde embriyo dondurma çözme uygulamalarının embriyolara ciddi anlamda zarar verdiği, bu şekilde gerçekleştirilen uygulamaların gebelik başarısının düşük olduğu” yönünde bazı ifadeler görülebiliyor. Bu ifadelerin, özellikle tekniğin doğru şekilde uygulandığı merkezler için gerçeği yansıtmadığını, hatta rahim dinlendirme yöntemi uygulanan hastalarımızda standart tedavilerin de üzerinde bir klinik başarı sağladığımızı gözlemleyebiliyoruz. Dünya üzerinde her gün artan sayıda klinikten elde edilen sonuçlar da bu gözlemimizi destekler nitelikte. Güncel çalışmalarda dondurulmuş embriyolar ile elde edilen gebeliklerin hem gebelik döneminde hem de doğum sonrasındaki sonuçları bakımından doğal yolla elde edilen gebeliklerin aynI dönemde elde edilen sonuçlarına oldukça yakın ” diyerek uygulamanın yakın gelecekte pek çok klinikte son derece yaygın olarak rutin uygulamalar içinde yerini alacağını ekledi.