KISIRLIK TEDAVİSİNDE NE ZAMAN TÜP BEBEK UYGULAMASINA GEÇİLİR?
Kısırlık tedavileri çocuk istemi ile gelen çiftlerde kısırlık sebebinin tetkiklerle ortaya konulması sonrası uygulanan takip ve tedavi yöntemleridir. Kısırlık sebebine göre takip ve tedavi şekli değişmekle birlikte hangi tedavinin daha uygun olacağına bireysel bazda yani çiftin özelliklerine göre karar veriyoruz.
İlk kez bize başvuran bir çiftte kadının muayenesinde ve hormon tahlillerinde bazı sorunlar tespit edildiğinde doğrudan tüp bebek tedavisi önerilmektedir. Örneğin rahim filminde her iki tüpü tıkalı ise tüp bebek tedavisine geçilmektedir. Tek tüp tıkalı ise kendiliğinden gebelik olabilir fakat bu ancak sperm değerleri normal ve yumurtalık kapasitesi iyi ise mümkündür. Yine kadın yaşı 35 üzeri ise ve evlilik süresi 5 yıldan uzun ise zaman kaybetmemek adına doğrudan tüp bebek tedavisine geçilmesi önerilebilir.
Yine ilk değerlendirmede kadının yumurtalık kapasitesi sınırlı olarak değerlendirilmiş ise yani yapılan ultrasonografide yumurtalıklardaki folikül yoğunluğu azalmış olarak görüldüğünde ya da yapılan yumurtalık kapasitesi kan testleri (AMH, FSH gibi) yumurtalıkların zayıf olduğuna işaret ediyorsa zaman kaybetmemek adına tüp bebek tedavisi önerilebilir. Burada doğal yoldan gebe kalınamayacağı için değil gebeliğe ulaşma süresini kısaltmak, bir an evvel gebeliğe ulaşmak için tüp bebek tedavisi önerilmektedir. Kadın yaşı 38 üzeri olduğunda, yumurtalık kapasitesi azaldığında tüp bebek tedavisi ile bile gebelik şansı azalmaktadır. Örneğin 30’lu yaşlarda tüp bebek tedavisi ile gebelik şansı %40-50’lerde iken 40’lı yaşlarda bu oran %20’lere düşmektedir.
Kısırlık tedavilerinden yumurta takibi ya da aşılama tedavisi ile sonuç alınamayan çiftlerde tüp bebek tedavisine geçilebilir. Toplamda 12 ay yumurta takibi yapılan çiftlerde ya da 2-3 kez yapılan aşılama tedavisi olumsuz sonuçlanan çiftlerde tüp bebek tedavisine geçilebilir. Yine toplamda 2 yıl yumurta takibi ya da aşılama tedavileri ile gebelik elde edilemediğinde tüp bebek tedavisine geçmekte yarar vardır. Aksi durumda çiftlerde psikolojik problemler olabilmekte, aile ilişkileri zarar görmekte, zaman zaman çevre baskısı ile aile birliği bozulabilmektedir. Bu nedenle süreci uzatmak özellikle evlilik süresi beş yılın üzerinde olan çiftlerde önerilmemektedir. Günümüzde gelinen noktada kısırlık tedavileri içinde en yüksek başarı oranı tüp bebek tedavisi ile yakalanmaktadır.
Kadınlarda tüplerle ilgili ya da endometriozis dediğimiz çikolata kisti hastalığı nedeniyle yumurtalıklarla ilgili ameliyat geçiren hastalarda operasyon sonrası 1 yıl içerisinde gebelik elde edilemediğinde de tüp bebek tedavisine geçmek uygun olacaktır.
Tekrarlayan düşükleri olan çiftlerde altta yatan sebep genetik bir sorun ise yine tüp bebek tedavisi ile sağlıklı bir gebelik elde etme ve sağlıkla doğum olması ihtimali artacaktır.
Kadın yaşı ilerledikçe kendiliğinden ya da tüp bebek tedavisi ile bile gebelik ihtimali azalmaktadır. Bu nedenle 40 yaş sonrası doğrudan tüp bebek tedavisine geçmek yerinde olabilir. Aşılama tedavisi uygulamak isteyen çiftlerde, hemen tüp bebek tedavisi istemeyen çiftlerde ise 3 kez yapılacak aşılama tedavisini bir tüp bebek tedavisine denk olarak kabul etmeleri önerilebilir.
Diğer yandan sperm değerleri kısıtlı olan, sayı, hareket ya da morfoloji değerleri çok düşük olmayan ama kendiliğinden gebelik için de yetersiz olan çiftlerde aşılama tedavisi bir alternatiftir. Toplamda 2-3 kez yapılan aşılama tedavisi ile sonuç alınamayan ya da ürolojik takip ve tedavi ile 6 ay-1 yıllık süreçte sonuç alınamayan çiftlerde tüp bebek tedavisine geçmek uygun olur. Tabi bu noktada erkeklerde sigara içiminin azaltılması hatta kesilmesi yararlı olur. Sigaranın sperm değerlerinde azalmaya sebep olduğu net olarak bilinmektedir.
Özetle, kısırlık tedavileri çeşitlidir. Çocuk istemi ile başvuran çiftlerde hemen tüp bebek tedavisine geçilmemektedir. Kadın yaşı, evlilik süresi, yumurtalık kapasitesi, sperm değerleri, varsa daha önceki gebeliklerin akıbeti, tüplerin durumu ve endometriozis gibi hastalıkların varlığı tüp bebek tedavisine ne zaman geçilmesi gerektiğini belirleyen başlıca faktörlerdir. Diğer önemli, belirleyici bir faktör de çiftin psikolojik durumu ve aile çevresinin çift üzerinde etkisidir. Çocuk istemi ile başvuran bir çiftte tüm bu faktörler değerlendirilerek kısırlık sebebinin ortaya konulması sonrası kısırlık tedavilerinin hangilerinin uygulanabileceği, ne zaman tüp bebek tedavisine geçilmesi gerektiği bu konuda tecrübeli bir hekim tarafından belirlenir. Çift bu konuda detaylı bilgilendirildikten sonra ise tedaviye geçilmektedir.
Prof. Dr. Banu Kumbak Aygün
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Telefon: 05354612244
http://www.banukumbak.com
http://www.instagram.com/banukumbak/
http://www.facebook.com/drbanukumbak
http://www.youtube.com/c/profdrbanukumbakaygun