Ayşe Öner
Yeni doğan bebeğinizin ilk haftalarda sindirim sistemi henüz tam gelişmediği için ancak emzirme sırasında tüm sindirim organları harekete geçer ve emmeye başladıktan bir süre sonra da kaka yapmaya başlar.
Yukarıdan gelene yer açmak üzere bağırsaklar boşaltım işlevini hızlıca, gürültülü bir gerçekleştirir ve ilk haftalarda bu nedenle bebek meme istediğinde hemen göğse alınmalı, emzirme başlamalıdır. Önce altını değiştirip emzirmeyi geciktirdiğinizde ise; hem sinirlenip ağlamaya başlar, hem de göğse geldiğinde huzursuzluğu devam eder, memeyi yakalamakta zorlanır. Bu sebeple emzirmeye başlamadan önce çok kirlenmemişse alt değiştirme yapmadan memeye tutulmalıdır, zira emme başladığında bebek tekrar kaka yapacaktır.
İlk haftalar çok ciddi gaz problemi yaşamayacaksınız. Ancak bazen ilk haftada, bazen on, bazen de yirminci günün bir akşam üstü saatinde; bebeğinizin huzursuzluğu artar, ağzı sürekli emmek için aranır, dizlerini karnına çekerek sinirli bir şekilde çığlıklar atarak sizi şaşırtır. Çoğunlukla anneler, on beş dakika önce bebeklerini emzirmiş olsalar bile arandığı için onu memeye tekrar alırlar, bebek de memeye atlar, hırsla çekiştirir ama iki dakika sonra ağlama nöbeti tekrar başlar.
Bebeğin bu dünyada kendini rahatlatmak üzere bildiği tek hareket, emmektir; karnı tok bile olsa emer. Bağırsaklarda gaz sıkışmasının sebep olduğu spazm canını acıtıyor ve emerek rahatlamak istiyor ama emerken de ağrı olunca sinirlenip ağlamayı sürdürüyor. İşte bu günlerde bebeğin memeyi emmek isteyip, emerken bırakarak sinirli ve çığlıklarla ağlaması pek çok annenin sütü olmadığı için bebeğinin ağladığını düşünmesine yol açıyor. Zavallı gaz spazmı ile uğraşan bebeğe bir de mama verme yanılgısına düşüyorlar. Hatta böyle zamanlarda bebeğe bir şey oldu endişesi ile aile çocuk doktoruna bile gidebiliyor. “Ah bebeğe uslu dedik, bak nazar ettik!” gibi yorumlar da sıkça yapılmakta!
Bebeklerde gaz olması kaçınılmaz bir durum; çünkü bedenlerini hareket ettiremiyorlar, sürekli yatar durumdalar, sadece sıvı alıyorlar, sindirim organları gelişiyor, hazım bakterileri oluşuyor ve bu esnada emerken de hava yutuyorlar. Sırtına vurarak yuttuğu havanın büyük kısmı çıkarılsa bile yine de bağırsağa geçen küçük hava baloncukları akşam saatlerine doğru bağırsağın hareketleri ile birbirinin üzerine eklenerek büyük bir hava baloncuğuna dönüşüp, kalın bağırsağın bir noktasına takılarak, bağırsağın peristaltik hareketleri sonucu sıkışan gaz, şiddetli spazma sebep oluyor. Bu esnada bebeğe ilaçlar vermek, çaylar kullanmak, geçici bir rahatlama sağlar ama çözüm bu değildir. Mekanik olarak o spazma sebep olan hava balonunu dağıtmak, yaymak ve çıkmasını sağlamak gerekir. Aşağıda anlatılan masajı bebeğinize gaz sıkıntısı ve kaka yapma zorluğu yaşadığı süreçte yapmanız, gaz spazmlarının azalmasına ve spazma sebebiyet veren büyük hava balonunun çözülerek dağılıp çıkmasına yardımcı olacaktır.
En Doğru ve Doğal Yöntem
Bebeğinizde gaz sıkışması sonucu oluşan spazm sırasında karın duvarı da sert ve gergindir, hemen masaj yapmak üzere manevralara başlarsanız bebeğiniz canı yandığı için daha fazla ağlayacaktır. Masaja başlamadan önce bebeği kucağınıza yatırın, bacaklarınızda onu hafifçe sallayın, diğer yandan avuçlarınızı birbirine hızlıca sürterek avuç içlerinizin iyice ısınmasını sağlayın ve ısınan avuçlarınızı bebeğinizin karnına kapatın. Sıcak uygulama bebeğinizin karnındaki spazmı rahatlatır, bazen yalnızca bu şekilde bile bebeğin rahatladığını görebilirsiniz. Ardından sakinleşen bebeğinizle bir süre konuşun ve ona masaj yapmak için iznini isteyin, sonra her manevrayı altı kez tekrarlayın. Manevraların arasında 10’a kadar sayarak dizlerini karnına itme egzersizini uygulayın, gazın ve kakanın nasıl rahatça çıktığını görerek siz de bebeğiniz de iyi hissedeceksiniz. Masajı yaparken uygulayacağınız basınç da çok önemli. Siz masajı uygularken yaptığınız basınca, bebek karın duvarını elinize doğru iterek cevap veriyor ise doğru basıncı uyguluyorsunuz demektir. Bu basıncı veremediğinizde ise masajın pek yararını göremezsiniz.
1) Manevra, ince bağırsağı uyarır; ellerinizin sıcak olması gerekli ve bebeğin teninde rahat kayabilmesi için yağ kullanmalısınız. Ellerinizi sıra ile göğüs kafesinin altından kasıklara doğru, sanki karnı boşaltıyormuş gibi çekiyorsunuz. Her manevrayı uyguladıktan sonra, içimizden ona kadar sayarak yukarıda görüldüğü şekilde on saniye bebeğin dizlerini karnına doğru itiyoruz.
2) Manevra, kalın bağırsağın üzerine uygulanır; kalın bağırsağın hareketleri saat yönüne doğrudur, bebeğinizin karnında bir saat olduğunu hayal edin ve sol elinizi saatin altı noktasına koyun. Saat yönüne doğru sol elinizle ilerleyin, böyle devam ettiğinizde karnında saat yönünde daireler çizeceksiniz, sağ eliniz ise saatin on noktasından, saatin beş noktasına doğru yarım daireler yapsın. 6 kez tekrarlayıp, on saniye bebeğinizin dizlerini karnına doğru itme egzersizini uygulayın.
3) Manevrada başparmaklarınızı bebeğinizin tam karın deliğinin üzerine koyun ve parmaklarınızı karnın yanlarına doğru çekin. Sanki açılmış bir kitabın sayfalarını düzeltiyor gibi 6 kez tekrar ve on saniye bebeğinize diz itme egzersizi yapın. Karnı yumuşacık olacak, gazını rahatça çıkaracak ve kakasını rahatça yapacaktır.