Uzun süredir tartışılan bir mesele var, bireyin kendisini artık bir performans öznesi olarak kurguladığı ve bu eksende kendisini her gün, her an sosyal medya üzerinden dolaşıma sokmak zorunda olduğu üzerine. Kadınlar söz konusu olduğunda çember daha da daralıyor, yüzyıllar boyunca hakları gelişen\sosyal statüsü değişen kadınla ilgili değişmeyen şey görüntüsünün kendinde bir değer oluşu. Bu anlamda kadını peçelerin, kat kat burkaların arkasına saklamak isteyen ataerkil duruşla güzelliği putlaştıran Batı’nın tutumu arasında bir fark göremiyorum. Kadın güzelliği kendisinin oluşturduğu bir performansa dönüşmüş durumda, fiziksel olarak kabul edilebilir ölçülerde kalmak da bunun en önemli ayağı neredeyse.
Geçtiğimiz kış ünlü spor giyim markası Nike tartışma yaratan bir reklam videosu yayınlayarak ilk başörtülü spor giyim modellerini 2018’de piyasaya süreceğini duyurdu. Nike’ın bu çıkışı sosyal medyada #boycottNike etiketiyle bir grup tarafından eleştirilse de genel olarak olumlu yorumlar aldı. Bunun ilk sebebi elbette tesettürlü sporcuların kıyafet sorunları nedeniyle performans düşüklüğü yaşamasıydı. Ama daha da derinde, hepimizi ilgilendiren bir yanı var NikeProHijab serisinin; tesettürlü kadınların sokakta spor yapmalarını kolaylaştırması. Ya da en azından bu ihtimali kolaylaştırması…
İlk paragrafla ikincisi arasında bir bağ kuramadınız mı? Şimdi tekrar düşünelim, neden spor yapıyoruz ki? Spor yapmanın sağlıkla, sağlıklı kalmakla, Allah’ın bize bahşettiği bedeni iyi korumakla inkar edilemez bir bağı var. Ama kabul edelim, spor yapmanın bir aktivite olarak şehirli kadının hayatına girdiği 80’lerin Jane Fonda workout furyasından beri “kadınlara özel alanlar” var spor salonlarında. Sadece hanımların yer aldığı ve spor salonlarının en karanlık ve havasız köşesinde kadın kadına spor yapılabiliyorken kim ne yapsın NikeProhijab’ı diye düşünebilirsiniz. Eğer kişisel cv’nize “spor yapıyor” maddesi eklemekle, sadece sıkı ve zayıf görünmekle yani performansla ilgiliyse spor yapmanız, belki karanlık salonlar sizin için yeterli olabilir. Fakat sporu bir meslek olarak benimsemek, vücut hareketimizin bir ifadesi olarak, bir tutku olarak icra etmek bambaşka bir boyut. Orta Doğu’da bunu yapan muhteşem kadınlar var, Nike’ın bu koleksiyonuna danışmanlık etmiş kadınlar… Manal Rostom’un sahilde koşarken çekilmiş fotoğrafına bakmak bile spor yapmanın ne kadar özgürleştirici olabildiğini gösteriyor bize. Nike Pro-Hijab biz Müslüman kadınlara bunu vadedebiliyor mu emin değilim. Bir reklamdan haddinden fazla bir şey bekliyorum sanırım.
Emine Merve Şerbetçi