Mevlana’nın Hakk’a Vuslatı
Ya Olduğun Gibi Görün, Ya Göründüğün Gibi Ol…
‘Herkes ayrılıktan bahsetti ben, vuslattan.’ Sözleriyle Şeb-i Arus’u yani ‘Sevgiliye Kavuşmayı’ açıklayan Mevlana Celaleddin-i Rumi dünyada geçirdiği bir ömür ayrılığı 1273 yılında Konya’da son buldu. Her yıl dünyanın pek çok ülkesinde çeşitli etkinlikler yapılıyor. Konya’da yapılan Şeb-i Arus etkinlikleri ise en önemlilerinden.
Gel, gel, ne olursan ol yine gel,
İster kafir, ister mecusi, ister puta tapan ol yine gel
Sözleri ile tüm dünyada tanınan Mevlana Celaleddin-i Rumi kültür ve düşünce hayatında önemli yer bırakarak ‘Sevgiliye Kavuştu’. Mevlana ölümü düğün gecesi olarak niteliyor olmasının yanı sıra ölüme ve hayata farklı bir bakış açısıyla bakıyor. Hayatın anlamını ölümde bulan Mevlana ölümü kişinin aslına dönüş yani ‘Allaha dönüş’ olarak telakki eder. Diğer bir değişle ölüm, beden zindanından kurtulup Allah’a, sevgiliye, dosta kavuşmaktır ve mekandan mekansızlığa, zamandan zamansızlığa uzanıştır.
Öğretileri ile başta İslam coğrafyası olmak üzere bütün dünya da ilgi uyandıran Mevlana Celaleddin Rumi, insanın kendi fer ve Allah’ı asıl (kök) kabul eden bir varlık yorumunu getirmiştir. Huzurlu ve hoşgörülü öğretileriyle bütün inanç ve mezheplere hitap eden Rumi’nin dünya çapında bilinen şiir ve bilgelik dolu sözleri birçok dile tercüme edilmiştir.
746 YILLIK GELENEK: ŞEB-İ ARUS
Mevlana ile özdeşleşen Şeb-i Arus yani düğün gecesi her yıl 7-17 Aralık tarihleri arasında Konya merkezli olmak üzere uluslararası olarak dünyanın birçok noktasında kutlanıyor. 17 Aralık 1273 tarihinde vefat eden Mevlana’nın cenazesine her milletten insan katılmış ve cenazeyi takip etmiş. Dolayısıyla Şeb-i Arus’un 746. yıl dönümü Konya başta olmak üzere dünyanın dört bir tarafında anma etkinlikleri yapılıyor.
‘Allah’a dönüş’ olarak yorumlanan Şeb-i Arus, cismin ortadan kalkması değil, Allah’a doğru uçmasıdır. Vuslatın yıldönümü olan Şeb-i Arus törenleri kapsamında panel, sergi, konser, tiyatro ve sema törenleri yapılır. Anma etkinliklerinde ön plana çıkan unsur ise ‘sema töreni’dir. Mevlana şehri Konya’da yapılacak törenlere katılma imkanın yanı sıra Mevleviliğin ana merkezi Mevlana Müzesi, Mevla Celalettin Rumi’nin gönül dostu Şems-i Tebrizi Türbesi, Türkiye Selçuklu Sultanlarının mezarlarının türbesi ve gizemli bir türbe niteliğindeki Tavus Baba Türbesi ziyaretini de yapabilirler.
SELAM İLE KULLUĞA DÖNÜŞ: SEMA TÖRENİ
Mevlana Celaleddin-i Rumi zamanında belli bir nizama bağlı kalmaksızın dini ve tasavvufi bir coşkuyla icra edilen sema, Mevlevilik denilince akla ilk gelen unsurlar arasındadır. Sema, Yüce Yaratıcı’ya olan aşk ile harekete geçişini ve kulluğun idrak noktası olan İnsanı Kamil’e doğru yönelişini ifade etmesidir. Semazenler ise yerle göğün, beden ile ruhun muhabbetini temsil eder. Mevleviler için sema, kalbi gafletten uyandırmaktır; gizlenmiş sevinci, ümidi, coşkuyu, korkuyu ve hüznü arayıp harekete geçirmenin başka bir boyutudur. Sema her birine selam adı verilen dört bölümden oluşur. Selam;
- İnsanın kendi kulluğunu idrak etmesidir.
- Allah’ın yüceliği ve kudreti karşısında hayranlık duyulmasıdır.
III. Hayranlık duygusunun aşka dönüşmüş halidir.
- Selam ile insan gerçek vazifesi olan ve en yüce makam olarak ifade edilen kulluğa dönüşüdür.
Mevlâna Celaleddin-i Rumi 30 Eylül 1207 yılında bugün Afganistan sınırları içerisinde yer alan Horasan’nın Belh şehrinde doğmuştur. Mevlâna’nın babası Bahaeddin Veled Belh şehrinin ileri gelenlerindendir, annesi ise Belh Emiri Rükneddin’in kızı Mümine Hatun’dur. Dönemin kaynaklarında Mevla’nın babası Bahaeddin Veled’in soyunun Hz. Ebubekir’e dayandığını belirten şecere vardır. Mevlana uzun yıllar süren yolculuğun ardından Selçuklu Devleti’nin başkenti, ilim ve sanatkarların buluşma noktası Konya şehrine yerleşir.
Mevlana Konya’da İplikçi Medresesi’nde vaazlar vererek ve büyük bir ilim ve din bilgini olmasının yanı sıra çevresindekileri oldukça etkileyen bir isim haline gelmiştir. Mevlana, ilk hanımı Gevher Hatun’un ölümünden sonra Konyalı İzzeddin Ali’nin kızı Kira (Kerra, Gera) Hatun’la evlendi. Dul olan ve Şemseddin Yahya adında bir de çocuğu bulunan bu hanımdan Emir Muzafferüddin Alim Çelebi ve Melike Hatun dünyaya geldi.
Mevlana 6 büyük cilt olan Mesnevi’sinde, tasavvufi fikir ve düşüncelerini, birbirine ulanmış hikayeler halinde anlatmaktadır. Mevlana Mesnevi dışında Divan-ı Kebir, Mektubat, Fihi Ma Fih ve Mecalis-i Seb’a (Yedi Meclis) eserleri vardır. Yaşamını ‘Hamdım, piştim, yandım’ sözleri ile özetleyen Mevlana 17 Aralık 1273 pazar günü Hakk’ın rahmetine kavuşmuştur.