Havaların ısınıp yaz mevsiminin başlamasıyla birlikte Covid-19 virüsü salgını ile ilgili endişelere sivrisinek ve karasineklerden virüs bulaşıp bulaşmayacağı da eklendi. Bugüne kadar sıtma, sarıhumma, Dengue humması, zika, Batı Nil virüsü gibi birçok hastalığın taşıyıcısı olan sivrisinekler ile evlerde çokça görülen karasineklerin Covid-19 virüsü taşıyıp taşımayacağı merak ediliyor.
Uluslararası ve ulusal sağlık kuruluşları salgın başladıktan sonra zaman zaman yaptıkları açıklamalarda bugüne kadar sivrisinek ve karasinekten Covid-19 virüsü bulaştığı yönünde bir vaka ve tespit olmadığını belirtiyorlar. Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Genel Dahiliye Bilim Dalı Öğretim üyesi Doç. Dr. Gülbüz Sezgin, Covid-19’un öncelikle havayoluyla, enfekte kişinin öksürük, burun akıntısı, hapşırması sonucu damlacık yoluyla sosyal mesafeyi (kişiler arası 1.8 metre uzaklık) korumayan kişilere bulaşabildiğini vurgulayarak, virüsün bulunduğu bir yüzeye temas sonucu yüz, burun, göz (gözyaşı kanalı) kanalından bulaşabildiğini söyledi. Sivrisineklerden bulaşmanın gerçekleşmesi için ise virüsün sivrisineğin salyasında veya bağırsağında çoğalması, öncelikle de sivrisineğin enfekte olması gerektiğini belirten Doç. Dr. Sezgin, “Dünya Sağlık Örgütü de Amerikan Sivrisinek Kontrol Birliği, Hastalık Kontrol Merkezi de sivrisineğin Covid-19 virüsüne vektör olamayacağını kabul ediyor. Bunun sebebi sivrisineğin bulaş olması için önce kendisinin enfekte olması gerektiğidir. Ancak bu olmadığı için bulaştırması kabul edilmiyor” dedi.
Korona virüsü bulaştırıcılığıyla ilgili bir tespitin olmamasına rağmen, sivrisineğin pek çok başka ciddi hastalığı bulaştırdığına dikkat çeken Sezgin, Dengue- Humması’nın ( DENV) son 10 yılda dünya çapında hızla yayılan ve sivrisinek yoluyla bulaşan en önemli virüs hastalıklarından birisi olarak kabul edildiğini hatırlatarak, “Dengue ateşi virüsünün 4 ayrı serrotipi var yani 4 kez aynı hastalığa yakalanma riski bulunuyor. Latin Amerika ve Asya ülkelerinde bu hastalığın ölümcül olabilen şekilleri rapor edilmiştir. Her yıl dünyada 100-400 milyon insanın Dengue virüsü ile infekte olduğu Dünya Sağlık Örgütü tarafından bildiriliyor. Bu virüs ateş ve soğuk algınlığı belirtileriyle kendini gösterir ancak iyi bakım, profesyonelce erken tanı ve tedaviyle ölüm oranını %1’in altında tutmak mümkün olur” diyor.
“Sıtma-Malarya”nın sivrisinek yoluyla bulaşan öldürücü bir diğer hastalık olduğunu belirten Sezgin, “Dünya Sağlık Örgütü 2018 yılında 91 ülkede 228 milyon sıtma hastası olduğunu bildirdi. En çok Afrika’da görülen bu hastalığın 3’te 2’si beş yaş altı çocuklarda görüldü. Bir diğer virüs enfeksiyonu ise 2015 yılındaki “Zika virüsü” salgınında 84 ülkede hastalık olguları rapor edildi” dedi.
Sivrisinekle mücadelenin önemine dikkat çeken Sezgin, sivrisineklerden korunmak için aşağıdaki önerileri sıraladı:
- Durağan suyu kurutun. Sivrisinek bir çay kaşığı durgun suda bile yaşayabilir.
- Hava akımını sağlayın. Sivrisinek güçlü uçamaz.
- Günün belli saatlerinde dikkatli olun, sivrisinek akşam karanlığını sever.
- Dışarıda böcek uzaklaştırıcı kıyafet giyiniz. Sinek kovucu sıvılar kullanabilirsiniz.