Üç aylar Müslüman için sonunda Ramazan’a kavuşulan Recep ve Şaban’la birlikte kutsal kabul edilen rahmani ihsan aylarıdır. İbadet ve tefekkürle geçirilecek bu üç ayın sonunda Ramazan Bayramı’na kavuşmuş olan mü’minler günahlarından bir nebze arınmanın ve ibadetin lezzetini kutlar. Resulullah Efendimiz, Recep ayına çok değer verir ve “Ya Rabbi, Recep ve Şaban’ı bizler için mübarek kıl ve bizi Ramazan’a eriştir” diye dua ederdi. Üç ayların ne kadar faziletli olduğunu bilmeyen yoktur, ancak bu süre boyunca yapılması makbul hatta sünnet olan ibadetleri biliyor musunuz?
Üç ayların başlangıcında nafile namaz kılmak hem peygamber efendimizin sünnetidir hem de bu mübarek ayları ibadetle geçirmek için fiili bir dua yerine geçeceğinden ihtimaldir ki bu süreyi daha faziletli idrak etmemize yardımcı olur. Recep ayının ilk günü en azından iki rekat nafile namaz kılmak ve duada günahlara tövbe etmek, bir daha yapmamaya niyet ederek bu mübarek aylara girmek elbette elzemdir. “Recep ayında Allahü teâlâya çok istiğfar edin; çünkü Allahü teâlânın, Recep ayının her vaktinde cehennemden azad ettiği kulları vardır. Ayrıca cennette öyle köşkler vardır ki, ancak Recep ayında oruç tutanlar girer” hadis-i şerifi bu aylarda tövbe ve istiğrak etmenin, günahlardan uzak durmanın önemini vurguluyor.
Üç Aylarda Kandiller
Recep ayının ilk cuma gecesi Regaip (yani ihsan ve ikram) olarak adlandırılmıştır. Bu gecede ibadetlerin daha makbul olduğu, tövbe kapılarının ardına kadar açık olduğu ve Allah’ın dileyene dilediğini verdiği rivayet edilir. Yirmi yedinci gecesi ise mübarek Miraç kandilidir. Bilindiği gibi Miraç kandili, beş vakit namazın müminlere farz kılındığı, Bakara suresinin son iki ayetinin indirildiği ve iman ile ölen müminlerin cennete gireceğinin müjdelendiği mübarek bir gecedir. Şaban ayının tam ortasında ise çok kıymetli bir gece olan mübarek Berat kandili vardır. Bu gece ile ilgili sevgili Peygamberimiz (sav) şöyle buyurmaktadır. “Şaban ayının yarısı Berat gecesi gelince; gecesini namazla, gündüzünü oruçla geçiriniz. Şüphesiz ki Allah, o gece güneşin batmasıyla dünya göğüne iner ve şöyle buyurur: “Benden af dileyen yok mu? Onu affedeyim! Rızık isteyen yok mu? Ona rızık vereyim! Şifa dileyen yok mu? Ona şifa vereyim!’’ (İbn-i Mace).
Üç Aylar Orucu
Recep ayında oruç tutmak ise başlı başına faziletlidir. Peygamberimiz (sav) Ramazan ayından sonra en çok orucu Recep ve Şaban aylarında tutmuştur. Bu aylarda oruç tutmanın kişiye kazandıracağı sevapları çoktur. İslam âlimlerinin bildirdiğine göre, bu ay ekim ve ziraat ayıdır. Sevaplı işler, oruç tutmak, tövbe etmek vs. güzel şeyler yapılır. Bir mahsulün ekilmesi gibi ziraat ve ekim ayıdır. Şaban ayı bakım ayıdır. Ramazan ayı biçim ayıdır, yani mahsulün alındığı aydır demişler. Demek ki Recep ayı, bizi Ramazan ayına hazırlayan mağfiret mevsimin ilk ayı, Regaip de ilk kandili olmuş oluyor. Onun için, “Recep ayı tövbe ayıdır.” demişler. Peki kul ne yapmalı? “Yâ rabbi! Ben anlayamamışım, hatâ etmişim, bilememişim, suçluyum, kusurluyum; beni affet…” diyerek hatasını itiraf edip, hatasından dönerek, Cenâb-ı Hakk’ın yoluna girmelidir. Efendimiz (sav) Hz. Aişe’nin ifadesine göre Ramazan’dan başka hiçbir ayı bütünüyle oruçlu olarak geçirmemiştir. Ramazan’dan sonra en çok oruç tuttuğu ay ise Şaban ayıdır. (Müslim, Sıyam 175, 176)
Üç aylar ve kandiller muhasebe zamanı olarak önemlidir. Her şeyden önce bir nefis muhasebesi yapmak mecburiyetindeyiz. Biz kimiz? Ne için ve kimin için yaşıyoruz? Bu soruların cevabını şu mübarek günlerde fert fert herkesin kendisine sorarak aklıselim ile cevaplandırması, verdiği cevaba uygun bir hayatı da yaşaması gerekir. Allah (cc) ile aram nasıl? Onun istediği bir kul olabildim mi? Beni ondan uzaklaştıran kötü alışkanlıklarım var mı? Her an ölüm gelecek hassasiyeti ile buna ne kadar hazırlıklıyım? Ahiretimi mamur yapacak bir hazırlığım var mı? Kısaca, “Hesaba çekilmeden önce kendinizi hesaba çekiniz.” hadis-i şerifinin gereğini yapabiliriz. İşte, mübarek üç aylar ve sıralanan mübarek geceler bizim, hangi noktada olduğumuzu düşünmemiz açısından önemlidir. Durum muhakemesi ve muhasebesi yapmamız, tefekkür etmemiz, kendi dışımızda yaşayan din kardeşlerimizi düşünmemiz açısından önemlidir. Çünkü mübarek gün ve gecelerin asıl kutsiyeti bizi nefis muhasebesine davet etmesi sebebiyledir. Bizler inananlar olarak bu davete icabet etmek durumundayız. Kefaret ve kaza borcu olanlar bu aylarda oruçlarını tutabilirler. Nafile namazlar, hayır ve hasenatlar çoğaltılabilir.
Üç Aylarda Kılınan Sünnet Ve Nafile Namazlar
Selman-ı Farisi (ra)’dan rivayet ediliyor ki: Receb-i şerif’in hilali girdiğinde Efendimiz (sav) bana hitaben buyurdular ki: ”Ey Selman! Her kim ki Recep ayında her rekatta bir Fatiha, üç İhlas ve üç de Kafirun suresini okuyarak otuz rekat namaz kılarsa Allahü teâlâ hazretleri o kimsenin günahlarını af ve mağfiret eder. Ona senenin tamamını oruç tutmuş sevabı verir. Gelecek seneye kadar namaz kılanlardan yazılır. Her gün onun için bedir şehitlerinden bir şehidin ameli kadar ameli yükselir.” Recep ayının ilk günü girince Allah rızası için iki rekat nafile namaz kılınır. Sonra samimiyetle günahlara tövbe edilir, Peygamber efendimize salat-ü selam getirilip dua edilir.
Şaban Ayı ve İbadeti
Üç ayların ikincisi olan Şaban, kelime manası itibariyle “dağılan”, “saçılan” manalarına gelmektedir. Bir rivayete göre Peygamber efendimiz, Şaban ayında Ramazan için pek çok hayır dağıldığı için bu aya bu ismin verildiğini ifade etmektedir. Şaban ayının ilk günü de iki rekat nafile namaz kılmak ve her namazdan sonra Peygamber efendimize salavat getirmek tavsiye edilir.
Nursen Turgut